W dzisiejszym szybkim i intensywnym trybie życia wielu z nas odczuwa chroniczne zmęczenie, brak energii oraz spadek wydolności fizycznej i psychicznej. Ciągłe obowiązki, stres, brak czasu na relaks i odpowiednią regenerację sprawiają, że coraz częściej poszukujemy skutecznych sposobów na poprawę samopoczucia i odnalezienie wewnętrznej równowagi. Jednym z rozwiązań, które cieszy się rosnącą popularnością, jest suplementacja koenzymem Q10, znanym również jako ubichinon.

Koenzym Q10 jest szeroko kojarzony głównie z produktami do pielęgnacji skóry, takimi jak kremy przeciwstarzeniowe, serum czy maski, które dominują na rynku i często pojawiają się w reklamach oraz artykułach. To właśnie te kosmetyczne zastosowania utrwalają w świadomości konsumentów obraz koenzymu jako składnika zewnętrznej pielęgnacji.

Mimo że koenzym Q10 odgrywa również ważną rolę w suplementach diety, wspierając funkcje komórkowe od wewnątrz, informacje o tym są znacznie mniej promowane, przez co większość klientów nie łączą go z jego wewnętrznym zastosowaniem. W niniejszym artykule przyjrzymy się różnorodnym aspektom tego cennego składnika i jego pełnemu potencjałowi.

Czym jest koenzym Q10 i gdzie występuje?

Koenzym Q10 (CoQ10) jest substancją występującą w organizmie człowieka, która odgrywa kluczową rolę w procesie produkcji energii w komórkach, szczególnie w mitochondriach, które są „centrum energetycznym” komórki.

Jako element łańcuchów transferu elektronów, ubichinon występuje w trzech odmiennych stanach redoks. Forma całkowicie utleniona, ubichinon (CoQ), może zostać zredukowana dwustopniowo, przyjmując dwa elektrony i dwa protony, co skutkuje powstaniem w pełni zredukowanego ubichinolu (CoQH₂). W trakcie tego procesu przechodzi również przez stan pośredni – formę rodnikową, znaną jako semichinon (CoQH).

Ubichinon (koenzym Q) to jedyny związek witaminopodobny, który może być całkowicie endogennie syntezowany przez organizm. Q10 występuje niemal we wszystkich komórkach, a jego stężenie różni się w zależności od narządu. Tkanki o wysokim zapotrzebowaniu na energię, takie jak mięśnie, serce, nerki czy wątroba, zawierają jego najwyższe stężenie. Dzięki temu CoQ10 umożliwia przemianę składników odżywczych, tj. tłuszcze i węglowodany, w energię niezbędną do funkcjonowania każdego dnia.

Co ciekawe, poziom naturalnie występującego koenzymu Q10 może zostać zaburzony przez zły stan zdrowia i obecność chorób. Badania wskazują, że pacjenci z chorobą Alzheimera, kardiomiopatią i cukrzycą wykazują niższe poziomy koenzymu Q10 w porównaniu ze zdrowymi osobami.

Naturalne źródła koenzymu Q10

Koenzym Q10 stępuje powszechnie i jest obecny we wszystkich błonach komórkowych.

Aby uzupełnić jego poziom w organizmie, można sięgać po produkty spożywcze bogate w ten związek, takie jak:

• mięso ryb (np. makrela, łosoś, sardynki)
• mięso wieprzowe i drobiowe (szczególnie wątróbka, serca)
• oleje (np. sojowy, kukurydziany, oliwa z oliwek)
• orzechy i nasiona (np. orzeszki ziemne, sezam)
• niektóre warzywa i owoce (np. szpinak, brokuły, awokado).

Właściwości i korzyści koenzymu Q10

Badania naukowe potwierdzają szereg pozytywnych efektów suplementacji koenzymem Q10:

1. Wspomaganie produkcji energii 

   CoQ10 odgrywa fundamentalną rolę w procesach metabolicznych, zwłaszcza w mitochondrialnej fosforylacji oksydacyjnej (łańcuchu oddechowym), czyli serii reakcji chemicznych prowadzących do syntezy ATP — podstawowego źródła energii dla organizmu.

2. Działanie antyoksydacyjne 

   Istotnym działaniem CoQ10 są silnie antyoksydacyjne właściwości jego form redoks (ubichinonu, semiubichinonu i ubichinolu), które działa w błonie mitochondrialnej, innych błonach komórkowych, osoczu i cytoplazmie. Właściwości te zwiększają wydajność transportu elektronów w mitochondriach, zapobiegają utracie elektronów, pomagają w recyklingu innych przeciwutleniaczy (np. witaminy C i E) oraz neutralizują wolne rodniki. Zdolność CoQ10 do cyklicznej wymiany elektronów umożliwia jego działanie antyoksydacyjne.

3. Wsparcie w procesie starzenia 

   Proces starzenia się wiąże się z pogorszeniem funkcji mitochondriów, obniżeniem aktywności systemów antyoksydacyjnych oraz zwiększeniem stresu oksydacyjnego, który objawia się wzrostem produkcji reaktywnych form tlenu (ROS). Taki stan działa negatywnie na funkcjonowanie organizmu. Uszkodzenia oksydacyjne makrocząsteczek, takich jak DNA i białka zaangażowane w transport elektronów, prawdopodobnie przyczyniają się do jeszcze większej produkcji ROS, co z kolei powoduje pogłębianie się uszkodzeń.Redukcja stresu oksydacyjnego, neutralizacja wolnych rodników, a także zmniejszenie produkcji cytokin prozapalnych mają duże znaczenie w kontekście opóźniania procesu starzenia komórek oraz w ochronie organizmu przed chorobami degeneracyjnymi.

   Ze względu na to, że wraz z wiekiem spada poziom Q10, dodatkowo może dochodzić do upośledzenia funkcji mitochondrialnych i tym samym zaburzenia w wytwarzaniu energii, co w konsekwencji może mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie tkanek i narządów. Naukowcy próbują udowodnić, czy suplementacja koenzymem może być pomocna w niektórych chorobach związanych ze starzeniem się i samym starzeniu się.

4. Wsparcie układu immunologicznegoStres oksydacyjny odgrywa fundamentalną rolę w odpowiedzi immunologicznej przeciwko patogenom. W związku z tym można wysnuć wniosek, iż stosowanie koenzymy Q10 posiadającego wyżej wymienione właściwości może wspierać odpowiedź immunologiczną, zwiększać odporność organizmu oraz działać jako wsparcie w terapii chorób zakaźnych i infekcji wirusowych.
5. Dodatkowe korzyści koenzymu Q10 

   Wyniki randomizowanych kontrolowanych badań klinicznych wskazują, że podawanie suplementów CoQ10 może przynieść szereg korzyści w leczeniu innych schorzeń. Szczególnie korzystne okazuje się w profilaktyce i terapii chorób sercowo-naczyniowych, a także w przypadku cukrzycy, niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby, przewlekłej choroby nerek oraz niektórych zaburzeń neurologicznych.

Suplementacja koenzymem Q10

Mimo że koenzym Q10 jest produkowany naturalnie przez organizm, jego poziom z wiekiem ulega obniżeniu. Z tego powodu coraz więcej osób decyduje się na suplementację, aby uzupełnić jego niedobory i czerpać z tego korzyści. W formie kapsułek może być stosowany jako element codziennej diety, zwłaszcza u osób prowadzących intensywny tryb życia, a także u osób starszych czy tych z chorobami serca.

Dane z badań przedklinicznych i klinicznych dotyczących bezpieczeństwa wykazały, że CoQ10 nie powoduje działań niepożądanych u ludzi i jest bezpieczny w stosowaniu jako suplement diety.

W obliczu wyzwań codziennego życia, warto zadbać o wsparcie dla swojego organizmu. Regularne stosowanie suplementów zawierających Q10 może przynieść wymierne korzyści dla zdrowia i samopoczucia.

Bibliografia

1. Sifuentes-Franco S., Sánchez-Macías D.C., Carrillo-Ibarra S., et al., Antioxidant and Anti-Inflammatory Effects of Coenzyme Q10 Supplementation on Infectious Diseases. Healthcare. 2022; 10(3): 48
2. Gutierrez-Mariscal F.M., Arenas-de Larriva A.P., Limia-Perez L., et al., Coenzyme Q₁₀Supplementation for the Reduction of Oxidative Stress: Clinical Implications in the Treatment of Chronic Diseases. International Journal of Molecular Sciences. 2020; 21(21): 7870
3. Rodríguez-Aguilera J.C., Cortés A.B., Fernández-Ayala D.J.M., et al., Biochemical Assessment of Coenzyme Q₁₀Journal of Clinical Medicine. 2017; 6(3) :27
4. Pallotti F., Bergamini C., Lamperti C., et al., The Roles of Coenzyme Q in Disease: Direct and Indirect Involvement in Cellular Functions. International Journal of Molecular Sciences. 2022; 23(1): 128
5. Pravst I., Zmitek K., Zmitek J., Coenzyme Q10 contents in foods and fortification strategies. Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 2010; 50(4): 269-280
6. Barcelos I.P., Haas R.H., CoQ10 and Aging. Biology. 2019; 8(2): 28
7. Haas RH. Mitochondrial Dysfunction in Aging and Diseases of Aging. Biology. 2019; 8(2): 48
8. Mantle D., Heaton R.A., Hargreaves I.P., Coenzyme Q10 and Immune Function: An Overview. Antioxidants. 2021; 10(5): 759

Celem wpisów na blogu jest przedstawienie informacji, poglądów, opinii opartych na wynikach prac badawczych i literaturze ogólnodostępnej. Substancji opisywanych na blogu nie należy traktować jako lekarstw lub produktów farmaceutycznych stosowanych w procesie leczenia chorób. Głównym celem wpisów jest propagowanie zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety.

Wszelkie informacje zawarte na blogu objęte są prawami autorskimi majątkowymi. Prawa autorskie przysługują Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Płocku przy ulicy Kostrogaj 9D. Wszelkie kopiowanie całości bądź części informacji zawartych na blogu bez uprzedniej pisemnej zgody Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zabronione.