Kolagen należy do białek strukturalnych. Najczęściej opisuje się go jako „rusztowanie”. Można by sądzić, że to pewne powielenie – bo takie porównanie praktycznie pojawia się zawsze. Jednak naprawdę nie ma innego określenia, które lepiej oddawałoby charakter tych cząsteczek.

Na ten moment w ludzkim organizmie sklasyfikowano aż 28 typów kolagenu. W suplementach diety ten składnik także występuje w kilku formach (choć nie aż tak licznych). Poniżej omawiamy właściwości kolagenu wołowego (Fortibone®).

Co warto wiedzieć i kiedy go stosować?

Czym charakteryzuje się kolagen wołowy?

Peptydy kolagenowe budują strukturę tkanek i wiążą inne ważne składniki w kościach, chrząstkach, ścięgnach, więzadłach i skórze. W szkielecie dominuje kolagen typu I. Jego włókna układają się w uporządkowane wiązki, na których „odkłada się” mineralna część kości. [1-3]

Pojedyncza cząsteczka kolagenu ma kształt potrójnej helisy. Składa się z trzech łańcuchów białkowych (łańcuchów alfa). W ich sekwencji bardzo często pojawiają się trzy aminokwasy – glicyna, prolina oraz hydroksyprolina – o właściwościach sprzyjających stabilnej strukturze i dużej wytrzymałości mechanicznej (w końcu to „rusztowanie”). [1, 3]

Jak pozyskuje się kolagen wołowy (składnik suplementów diety)?

Kolagen wołowy pochodzi z tkanek bydła. W jego produkcji najczęściej wykorzystuje się kości oraz skórę zwierząt. Z produktem pozyskiwanym z tych surowców najczęściej utożsamiamy jednak żelatynę. To dobre skojarzenie, bo żelatyna faktycznie jest jednym z etapów produkcji peptydów kolagenowych wykorzystywanych w suplementach diety. [3, 4]

Czy wiesz, że niektórzy w trosce o zdrowie kości i stawów włączają do swojej diety duże ilości żelatyny? Tutaj trzeba wyraźnie zaznaczyć, że takie działanie jest nieuzasadnione. [5] Dlaczego?

Łańcuchy aminokwasów w żelatynie są bardzo duże i wymagają kolejnego „pocięcia na mniejsze kawałki”. Dopiero po tym etapie powstaje hydrolizat kolagenowy, który ma postać mieszaniny krótkich peptydów. [4, 6]

Czym jest kolagen natywny?

Określenie „kolagen natywny” odnosi się do formy białka obecnej w tkankach organizmu – zanim zajmie się nim przemysł spożywczy czy farmaceutyczny. Hydrolizat różni się od kolagenu natywnego wielkością cząsteczek. Mniejsze fragmenty białka rozpuszczają się lepiej w wodzie. Ułatwia to trawienie oraz wchłanianie w jelicie cienkim. [1-3]

Aby nie pogubić się w pojęciach, można ułożyć je w dość obrazowy sposób.

Kolagen natywny w tkance – żelatyna – hydrolizowany kolagen (bioaktywne peptydy). [4]

Czym cechuje się kolagen wołowy Fortibone®?

Kolagen wołowy wywodzi się wprost z tkanek, w których dominuje typ I (taki sam jak w naszym układzie szkieletowym). Z tego powodu właśnie wołowy surowiec stał się bazą dla Fortibone® – hydrolizatu zaprojektowanego specjalnie z myślą o poprawie metabolizmu tkanki kostnej. [7-10]

Warto podkreślić jedną rzecz – sens suplementacji zawsze zależy od celu.

• W profilaktyce osteoporozy i chorób stawów najlepiej udokumentowaną skuteczność mają peptydy, które badano konkretnie w kontekście gęstości mineralnej kości oraz przebudowy macierzy kostnej – to te same cząsteczki, które są obecne w hydrolizowanym kolagenie wołowym Fortibone®. [10-13]

Jakie właściwości ma kolagen wołowy Fortibone®?

Fortibone® to specjalna frakcja bioaktywnych peptydów kolagenu typu I. Producent skoncentrował się na cząsteczkach o średniej masie około 5 kDa. Taki rozmiar sprzyja wchłanianiu w jelicie oraz transportowi do tkanek.

Badania w warunkach laboratoryjnych pokazują, że peptydy obecne w Fortibone® wpływają na komórki budujące kość. [7-10] Chodzi przede wszystkim o osteoblasty – komórki odpowiedzialne za tworzenie białkowej części macierzy kostnej. W obecności peptydów zwiększa się synteza kolagenu typu I oraz innych składników rusztowania kostnego. Jednocześnie obserwuje się korzystne zmiany w markerach związanych z resorpcją („rozpadem” kości). [7, 11]

W kości stale zachodzi wymiana starych i nowych struktur. Osteoklasty „wycinają” zużyte fragmenty, a osteoblasty wytwarzają nowe. U zdrowej osoby proces przebiega w równowadze. W okresie menopauzy, przy niedoborach wapnia czy witaminy D oraz w niektórych chorobach przewlekłych przewagę uzyskuje rozpad tkanki. Gdy tak dzieje się przez dłuższy czas, gęstość mineralna kości spada, a ryzyko złamań rośnie. [12-14]

Suplementacja peptydami Fortibone® ma wspomagać organizm w zachowaniu równowagi procesów związanych z przebudową tkanki kostnej (naturalnie zaburza ją wiele czynników). W badaniach obserwuje się zmiany markerów kostnych, które wskazują na korzystniejsze tempo przebudowy. [8, 10] Mówiąc prościej – suplementacja kolagenem pozwala zachować opisaną powyżej „równowagę”.

Dla kogo suplementacja Fortibone® ma największy sens?

Na podstawie obecnych badań można wskazać kilka grup, w których Fortibone® może przynieść największe korzyści. [7-10] Suplementację mogą rozważyć:

• kobiety po menopauzie,
• osoby z podwyższonym ryzykiem złamań,
• pacjenci w okresie rekonwalescencji po urazach kości i stawów,
• osoby dorosłe z przewlekłymi chorobami obciążającymi układ kostny,
• wszyscy, którzy chcą zadbać o profilaktykę chorób układu kostno-stawowego.

Katarzyna Szafraniec
Dietetyk kliniczny

Absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów
Śląskich we Wrocławiu. Specjalizuje się w dietetyce
klinicznej i prowadzeniu edukacji żywieniowej.

Bibliografia

1. Dong, C., & Lv, Y. (2016). Application of collagen scaffold in tissue engineering: recent advances and new perspectives. Polymers, 8(2), 42.
2. Chen, Q., Pei, Y., Tang, K., & Albu-Kaya, M. G. (2023). Structure, extraction, processing, and applications of collagen as an ideal component for biomaterials-a review. Collagen and Leather, 5(1), 20.
3. Emam, A. N. (2025). Collagen and collagen-derived materials: synthesis, structure, classification, fundamental properties and biomedical applications. Discover Applied Sciences, 7(10), 1114.
4. Samatra, M. Y., Noor, N. Q. I. M., Razali, U. H. M., Bakar, J., & Shaarani, S. M. (2022). Bovidae‐based gelatin: Extractions method, physicochemical and functional properties, applications, and future trends. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 21(4), 3153-3176.
5. Martínez-Puig, D., Costa-Larrión, E., Rubio-Rodríguez, N., & Gálvez-Martín, P. (2023). Collagen supplementation for joint health: The link between composition and scientific knowledge. Nutrients, 15(6), 1332.
6. Rather, J. A., Akhter, N., Ashraf, Q. S., Mir, S. A., Makroo, H. A., Majid, D., … & Dar, B. N. (2022). A comprehensive review on gelatin: Understanding impact of the sources, extraction methods, and modifications on potential packaging applications. Food Packaging and Shelf Life, 34, 100945.
7. Knefeli, H. C., & Durani, B. (2017). Improved wound healing after oral application of specific bioactive collagen peptides. International Journal on Nutraceuticals, Functional Foods and Novel Foods.
8. König, D., Oesser, S., Scharla, S., Zdzieblik, D., & Gollhofer, A. (2018). Specific collagen peptides improve bone mineral density and bone markers in postmenopausal women—a randomized controlled study. Nutrients, 10(1), 97.
9. Zdzieblik, D., Oesser, S., & König, D. (2021). Specific bioactive collagen peptides in Osteopenia and osteoporosis: Long-Term Observation in Postmenopausal Women. Journal of bone metabolism, 28(3), 207.
10. Argyrou, C., Karlafti, E., Lampropoulou-Adamidou, K., Tournis, S., Makris, K., Trovas, G., … & Triantafyllopoulos, I. K. (2020). Effect of calcium and vitamin D supplementation with and without collagen peptides on bone turnover in postmenopausal women with osteopenia. Journal of musculoskeletal & neuronal interactions, 20(1), 12.
11. Liu, J., Zhang, B., Song, S., Ma, M., Si, S., Wang, Y., … & Guo, Y. (2014). Bovine collagen peptides compounds promote the proliferation and differentiation of MC3T3-E1 pre-osteoblasts. PloS one, 9(6), e99920.
12. Kenkre, J. S., & Bassett, J. H. D. (2018). The bone remodelling cycle. Annals of clinical biochemistry, 55(3), 308-327.
13. Katsimbri, P. (2017). The biology of normal bone remodelling. European journal of cancer care, 26(6), e12740.
14. Castellani, C., De Martino, E., & Scapato, P. (2025). Osteoporosis: Focus on Bone Remodeling and Disease Types. BioChem, 5(3), 31.

Celem wpisów na blogu jest przedstawienie informacji, poglądów, opinii opartych na wynikach prac badawczych i literaturze ogólnodostępnej. Substancji opisywanych na blogu nie należy traktować jako lekarstw lub produktów farmaceutycznych stosowanych w procesie leczenia chorób. Głównym celem wpisów jest propagowanie zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety.

Wszelkie informacje zawarte na blogu objęte są prawami autorskimi majątkowymi. Prawa autorskie przysługują Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Płocku przy ulicy Kostrogaj 9D. Wszelkie kopiowanie całości bądź części informacji zawartych na blogu bez uprzedniej pisemnej zgody Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zabronione.