Czynniki lipotropowe to substancje, które odgrywają istotną rolę w metabolizmie lipidów, a ich działanie jest szczególnie ważne w kontekście zdrowia układu sercowo-naczyniowego i ogólnego metabolizmu. Poznaj najważniejsze z nich oraz dowiedz się, jak zachowanie odpowiedniej diety oraz dopasowanie właściwej suplementacji może wpłynąć na poprawę Twojego samopoczucia.

Czym są związki lipotropowe?

Czynniki lipotropowe to substancje, które wspierają procesy metabolizmu tłuszczów, ułatwiają ich transport i wykorzystanie w organizmie oraz zapobiegają nadmiernemu lub nieprawidłowemu odkładaniu się tłuszczu w wątrobie, wspierając zdrowie wątroby i detoksykację organizmu.

Nadmierne odkładanie się tłuszczu w wątrobie prowadzi do stłuszczenia wątroby, czyli zaburzenia regulacji metabolicznej powszechnie obserwowanej w sytuacji nadmiaru alkoholu, otyłości, nawadze i cukrzycy.

Jak działają czynniki lipotropowe?

Formuły lipotropowe wpływają na poziom cholesterolu. Poprzez zwiększanie wydzielania lecytyny, która warunkuje rozpuszczalność cholesterolu we krwi, zapobiegają odkładaniu się złogów cholesterolu w naczyniach. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, w tym miażdżycy oraz obniża ryzyko tworzenia się złogów w pęcherzyku żółciowym.

Czynniki lipotropowe zwiększają również odporność organizmu na choroby poprzez wpływ w szczególności na czynność grasicy. Pobudzają produkcję przeciwciał, zwiększają liczbę i aktywność komórek fagocytujących (pochłaniających, a następnie trawiących wirusy i bakterie) oraz niszczą obce i nieprawidłowe tkanki.

Który związek jest najważniejszym czynnikiem lipotropowym?

• Cholina– jest to związek chemiczny, który odgrywa kluczową rolę w syntezie fosfolipidów, niezbędnych do budowy błon komórkowych. Cholina, nazywana czasem witaminą B4, jest źródłem grup metylowych potrzebnych do wielu etapów metabolizmu, m.in. w celu przekształcenia homocysteiny do metioniny. Cholina uczestniczy w usuwaniu nadmiaru triacylogliceroli z wątroby, a zatem spożycie jej jest istotne dla prawidłowej pracy wątroby i zapobiega jej stłuszczeniu.
• Inozytol– jest to związek, który wpływa na regulację metabolizmu lipidów oraz glukozy. Inozytol wspiera funkcje wątroby i może przyczyniać się do obniżenia poziomu cholesterolu.
• Metionina– aminokwas, który działa jako czynnik lipotropowy, wspomagający zdrowie wątroby. Uczestniczy w syntezie cysteiny, która jest niezbędna do produkcji glutationu – silnego przeciwutleniacza.
• Kurkuma – znana również jako ostryż długi, zapobiega gromadzenia się tłuszczów w wątrobie i ułatwia ich usuwanie (6) oraz korzystnie wpływa na pracę wątroby, działając żółciopędnie i żółciotwórczo.
• Witaminy z grupy B– szczególnie B6, B12 i kwas foliowy, mogą wpływać na metabolizm homocysteiny, co może mieć pośredni wpływ na poziom cholesterolu. Witaminy te wspierają również funkcje układu nerwowego.
  

Rola diety i stylu życia

Wszyscy potrzebujemy czynników lipotropowych, chociaż w różnym stopniu. Osoby pozostające na diecie wysokobiałkowej mogą potrzebować ich więcej. Wynika to z tego, że metionina i cholina są konieczne do unieczynnienia toksycznych produktów rozpadu białka.

Dieta bogata w związki lipotropowe, jak również zdrowy styl życia takie jak regularna aktywność fizyczna, unikanie nadwagi, mogą wspierać zdrowy poziom cholesterolu.

Naturalne źródła związków lipotropowych

Chcąc wesprzeć prawidłową gospodarkę homocysteiny, warto uwzględniać w diecie naturalne źródła choliny (np. żółtka jaj, podroby – wątróbka, kiełki pszenicy, orzechy), inozytolu (np. podroby, drożdże, melony, fasola, zboża), metioniny (białka pochodzenia zwierzęcego, np. mięso, ryby, produkty mleczne) oraz witamin z grupy B (drożdże, wątroba, jaja, nasiona strączkowe, zielone warzywa liściaste).

Podsumowanie

Czynniki lipotropowe odgrywają kluczową rolę w zdrowiu metabolicznym. Ich odpowiednia podaż w diecie może przyczynić się do lepszego funkcjonowania organizmu oraz zapobiegania wielu chorobom. Warto zatem zwrócić uwagę na składniki diety, które wspierają te procesy, aby cieszyć się lepszym zdrowiem i samopoczuciem.

Katarzyna Szafraniec
Dietetyk kliniczny

Absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów
Śląskich we Wrocławiu. Specjalizuje się w dietetyce
klinicznej i prowadzeniu edukacji żywieniowej.

Bibliografia

1. Mindell E., Biblia witamin, Wiedza i życie, Warszawa1993; 133
2. Fardet A., Chardigny J.M., Plant-Based Foods as a Source of Lipotropes for Human Nutrition: A Survey of In Vivo Studies. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 2013, 53 (6): 535-590
3. Rychlik E., Stoś E., Woźniak A., Mojska A., Normy żywienia dla populacji Polski. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2024
4. Tabrizi R., Ostadmohammadi V., Lankarani K.B. et al. The effects of inositol supplementation on lipid profiles among patients with metabolic diseases: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Lipids in Health and Disease, 2018,  17, 123
5. Toohey J.I., Sulfur amino acids in diet-induced fatty liver: a new perspective based on recent findings. 2014 Jun 19;19(6): 8334-8349
6. European Food Safety Authority Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA), Consolidated list of Article (13.1) health claims, ID 2751
7. Przybylska S., Kurkumina – prozdrowotny barwnik kurkumy, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2015, 96(2): 414-420
8. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 432/2012 z dnia 16 maja 2012 r. ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci. [(dostęp online: 28.03.2025 r.)]

Celem wpisów na blogu jest przedstawienie informacji, poglądów, opinii opartych na wynikach prac badawczych i literaturze ogólnodostępnej. Substancji opisywanych na blogu nie należy traktować jako lekarstw lub produktów farmaceutycznych stosowanych w procesie leczenia chorób. Głównym celem wpisów jest propagowanie zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety.

Wszelkie informacje zawarte na blogu objęte są prawami autorskimi majątkowymi. Prawa autorskie przysługują Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Płocku przy ulicy Kostrogaj 9D. Wszelkie kopiowanie całości bądź części informacji zawartych na blogu bez uprzedniej pisemnej zgody Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zabronione.