Czytając etykiety różnych suplementów diety, łatwo zgubić się gdzieś pomiędzy obietnicami producentów a kolorowymi etykietami. W Pharmovit stawiamy na jakość, czysty skład i prosty przekaz. W recepturach naszych produktów pojawiają się tylko te składniki, które faktycznie działają. Wiemy jednak, że czasami same nazwy mogą mówić niewiele o składnikach, za którymi stoi wiele właściwości prozdrowotnych.

Colostrum jest jedną z tych substancji, której obecność w składzie nie dla wszystkich jest równoznaczna z ogromnym potencjałem suplementu.

Czym jest colostrum i z czego wynika jego działanie?

Czym jest colostrum?

Colostrum powstaje w gruczołach mlekowych od kilku godzin do maksymalnie 2-4 dni po porodzie (w zależności od gatunku). W tym kontekście często pojawia się nawiązanie do „pierwszych 48 godzin”. To jednak pewne uproszczenie, ale dobrze oddaje istotę zjawiska – najwyższe stężenia najważniejszych składników bioaktywnych występują właśnie w tym okresie. [1, 2]

W odniesieniu do człowieka pierwsze mleko częściej nazywane jest „siarą” – są to jednak pojęcia tożsame. Określenie „colostrum” pojawia się w publikacjach naukowych oraz w opisach produktów odzwierzęcych (szczególnie bydlęcych).

W przypadku bydła mlecznego colostrum przyjmuje żółtą lub kremową barwę i ma wyraźnie gęstszą konsystencję od mleka wydzielanego w późniejszym okresie. Zawiera duże ilości białek, immunoglobulin oraz szerokie spektrum związków bioaktywnych (m.in. laktoferynę, lizozym czy czynniki wzrostu). W jego składzie izoluje się także istotnie wyższe stężenia niezbędnych witamin, składników mineralnych i kwasów tłuszczowych. Taki skład charakteryzuje wyłącznie colostrum – w dojrzałym mleku nie obserwuje się podobnych proporcji. [1-3]

Każdy młody ssak przychodzi na świat z niedojrzałym układem odpornościowym, pozbawionym skutecznych mechanizmów obronnych przeciwko drobnoustrojom. Dostarczenie siary (colostrum) w pierwszych godzinach po narodzinach umożliwia przekazanie przeciwciał, czynników wzrostu oraz substancji regulujących funkcje immunologiczne. „Pierwszy pokarm” stanowi niezbędne wsparcie podczas najwcześniejszego, krytycznego etapu życia – decyduje o ograniczeniu ryzyka infekcji, prawidłowym rozwoju bariery jelitowej i przeżyciu młodego organizmu. [3, 4]

U ludzi przeciwciała IgG przenikają przez łożysko jeszcze w życiu płodowym, jednak siara jest nadal bardzo istotnym źródłem wielu składników wspierających odporność i rozwój układu pokarmowego. [5]

Jakie składniki bioaktywne znajdują się w colostrum?

Skład colostrum zestawiamy z mlekiem dojrzałym. Cechuje go wyższa zawartość białka, tłuszczu, witamin i składników mineralnych. Najważniejsze różnice dotyczą jednak obecności związków bioaktywnych.

• W colostrum znajdują się immunoglobuliny – białka odpornościowe, które już od pierwszych godzin po narodzinach zapewniają ochronę przed drobnoustrojami. Największy udział ma immunoglobulina G (IgG). Jej stężenie w colostrum bydlęcym jest nawet kilkadziesiąt razy wyższe niż w zwykłym mleku. [4, 6] Podstawową funkcją IgG jest wiązanie i neutralizacja patogenów, które mogą stanowić zagrożenie dla noworodka – umożliwia szybkie rozpoznanie obcych cząsteczek, uruchomienie reakcji układu odpornościowego i usunięcie ich z organizmu. [6]
• Colostrum dostarcza także laktoferynę – białko, które wiąże żelazo i przez to ogranicza rozwój bakterii w przewodzie pokarmowym. Ten składnik również uczestniczy w procesach regulacji odporności. [7, 8]
• Działanie przeciwdrobnoustrojowe wykazuje także lizozym – enzym odpowiedzialny za niszczenie ścian komórkowych bakterii. [7, 8]

To jedne z najczęściej wymienianych składników, jednak należy tutaj wyraźnie podkreślić, że w literaturze opisuje się ich znacznie więcej (nawet ponad 250 różnych związków biologicznie czynnych). [3]

Obok substancji, które wykazują korzystne działanie na pracę układu immunologicznego, szczególną grupą są czynniki wzrostu.

• W colostrum obecne są między innymi IGF-1 i IGF-2 (czynniki insulinopodobne), EGF (czynnik wzrostu naskórka) oraz TGF-β (transformujący czynnik wzrostu).

Substancje biorą udział w procesach naprawy i regeneracji tkanek. [2, 3, 6-8] Dzięki nim colostrum zainteresowało osoby aktywne fizyczne oraz szukające wsparcia w okresach rekonwalescencji (po chorobach, po przebytych urazach i po operacjach). [9, 10] Skuteczność suplementów diety z colostrum jest tak duża, że w środowisku zawodowych sportowców klasyfikowane są jako doping.

Jak człowiek zaczął wykorzystywać colostrum?

Pierwsze udokumentowane przypadki wykorzystywania colostrum można znaleźć już w źródłach opisujących praktyki medycyny ajurwedyjskiej. Możemy przeczytać w nich o tym, że siarę przyjmowano w okresach osłabienia. [11]

Na przełomie XVIII i XIX wieku pojawiły się pierwsze naukowe obserwacje, które potwierdzały związek między szybkim wzrostem cieląt a spożywaniem siary. Na podstawie tych doniesień w 1920 roku pediatra Spolverini promował podawanie colostrum dzieciom w celu ochrony przed zakażeniami. [11]

W kolejnych dekadach badano przydatność colostrum w leczeniu infekcji bakteryjnych i wirusowych (m.in. biegunek u najmłodszych pacjentów czy powikłań u osób z niedoborami odporności). Wyniki wskazywały, że przeciwciała obecne w siarze całkowicie nie ulegały wchłanianiu w przewodzie pokarmowym, lecz utrzymywały się w jelitach i wspierały mikroflorę. [11-13]

Rozwój medycyny i biotechnologii otworzył nowe możliwości. Siara bydlęca stała się składnikiem suplementów diety i produktów żywieniowych. Mimo szerokiej dostępności różnych preparatów na rynku warto sięgać tylko po te od sprawdzonych producentów – o czystym i dokładnie przebadanym składzie. Wyłącznie takie suplementy diety mogą realnie wspierać zdrowie.

Bibliografia

1. El-Loly, M. M. (2022). Colostrum ingredients, its nutritional and health benefits-an overview. Clinical Nutrition Open Science, 44, 126-143.
2. Menchetti, L., Traina, G., Tomasello, G., Casagrande Proietti, P., Leonardi, L., Barbato, O., & Brecchia, G. (2016). Potential benefits of colostrum in gastrointestinal diseases. Frontiers in Bioscience, 8(2), 331-351.
3. Poonia, A., & Shiva. (2022). Bioactive compounds, nutritional profile and health benefits of colostrum: a review. Food Production, Processing and Nutrition, 4(1), 26.
4. Playford, R. J., & Weiser, M. J. (2021). Bovine colostrum: Its constituents and uses. Nutrients, 13(1), 265.
5. Zdrojewicz, Z., Herman, M., Sałamacha, M., & Starostecka, E. (2017). Ludzkie mleko–fakty i mity. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 13(1), 11-20.
6. Arslan, A., Kaplan, M., Duman, H., Bayraktar, A., Ertürk, M., Henrick, B. M., … & Karav, S. (2021). Bovine colostrum and its potential for human health and nutrition. Frontiers in Nutrition, 8, 651721.
7. Eker, F., Akdaşçi, E., Duman, H., Yalçıntaş, Y. M., Canbolat, A. A., Kalkan, A. E., … & Šamec, D. (2024). Antimicrobial properties of colostrum and milk. Antibiotics, 13(3), 251.
8. Duan, H., Sun, Q., Chen, C., Wang, R., & Yan, W. (2024). A review: the effect of bovine colostrum on immunity in people of all ages. Nutrients, 16(13), 2007.
9. Gouhari, F., Shariatpanahi, Z. V., Talebi, S., Mehrvar, A., Momeny, M., Ehsani, A., … & Zandi, R. (2025). Therapeutic Effects of Bovine Colostrum on Bone Healing, Rehabilitation, and Postoperative Complications: A Prospective, Randomized, Double-Blinded Comparative Trial. JBJS, 107(12), 1307-1315.
10. Davison, G. (2021). The use of bovine colostrum in sport and exercise. Nutrients, 13(6), 1789.
11. Rocha, J. M. (2016). On the Historical Background of Bovine Colostrum. EC Nutrition, 4, 980-981.
12. O’Sullivan, T. A., & Ihlein, C. N. (2024). A brief history of antenatal colostrum expression, and where to from here. Proceedings of the Nutrition Society, 1-8.
13. Ghosh, S., & Iacucci, M. (2021). Diverse immune effects of bovine colostrum and benefits in human health and disease. Nutrients, 13(11), 3798

Celem wpisów na blogu jest przedstawienie informacji, poglądów, opinii opartych na wynikach prac badawczych i literaturze ogólnodostępnej. Substancji opisywanych na blogu nie należy traktować jako lekarstw lub produktów farmaceutycznych stosowanych w procesie leczenia chorób. Głównym celem wpisów jest propagowanie zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety.

Wszelkie informacje zawarte na blogu objęte są prawami autorskimi majątkowymi. Prawa autorskie przysługują Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Płocku przy ulicy Kostrogaj 9D. Wszelkie kopiowanie całości bądź części informacji zawartych na blogu bez uprzedniej pisemnej zgody Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zabronione.