Każdego dnia zjadasz kilka posiłków dziennie, ale czy zastanawiałeś się kiedyś, jak organizm trawi to, co spożywasz? Poznaj fascynujący świat pepsyny i dowiedz się, jak ten enzym wpływa na nasze zdrowie oraz prawidłowe funkcjonowanie organizmu!

Czym jest pepsyna?

Pepsyna jest enzymem produkowanym przez komórki główne błony śluzowej żołądka. Powstaje w formie nieaktywnej, zwanej pepsynogenem, który jest aktywowany w trudnych warunkach kwasowych panujących w żołądku – w obecności kwasu solnego (HCl). Dzięki temu pepsyna może skutecznie rozkładać białka pokarmowe na mniejsze peptydy, co ułatwia ich dalsze trawienie w jelicie cienkim przez inne enzymy.

Jak działa pepsyna?

Pepsyna działa w silnie kwasowym środowisku żołądka, gdzie pH wynosi od 1,5 do 2,5. W takiej atmosferze enzym ma optymalne warunki do pracy. Rozpoczyna proces trawienia białek, rozkładając je na krótsze łańcuchy peptydowe. Te z kolei są później trawione są przez inne enzymy, takie jak trypsyna i chymotrypsyna, w jelicie cienkim. Efektem końcowym tego procesu jest produkcja aminokwasów, które są niezbędne dla organizmu do budowy białek, hormonów, enzymów i innych substancji.

Znaczenie pepsyny dla zdrowia

Pepsyna odgrywa kluczową rolę w trawieniu białek, co jest istotne dla ogólnego stanu zdrowia organizmu. Prawidłowy katabolizm białek ma ogromne znaczenie dla podtrzymywania metabolicznych potrzeb organizmu.

Rozpad dużych łańcuchów polipeptydowych dostarcza komórkom niezbędne substraty do syntezy białek lub do wytwarzania energii. Proces ten jest istotny zarówno dla normalnych procesów metabolicznych, jak i w stanach ”niedożywienia”, gdzie organizm może mieć ograniczony dostęp do składników odżywczych.

Odpowiednie trawienie białek jest niezbędne również m.in. dla:

• Budowy i funkcjonowania mięśni (aminokwasy powstałe w wyniku trawienia białek są podstawowym budulcem dla tkanek mięśniowych).
• Produkcji enzymów i hormonów (białka pełnią funkcję enzymów i hormonów, które regulują wiele procesów biologicznych).
• Wzmacniania układu odpornościowego (białka są istotne dla produkcji przeciwciał, które chronią organizm przed infekcjami).

Niedobór i nadmiar pepsyny ma znaczenie

Zarówno nadmiar, jak i niedobór pepsyny może mieć swoje negatywne konsekwencje.

Nadmiar pepsyny, często związany z nadprodukcją kwasu żołądkowego, może prowadzić do stanów zapalnych błony śluzowej żołądka, wrzodów oraz refluksu żołądkowo-przełykowego.

Warto jednak nadmienić, iż wymienione problemy choć są związane z drażniącym działaniem treści żołądkowych na nieprzystosowane do obecności kwasu tkanki, to geneza problemu jest związana z nieprawidłowo funkcjonującym dolnym zwieraczem przełyku. Dodatkowo jeśli górny zwieracz przełyku również zawiedzie, sok żołądkowy może dotrzeć do krtani, w której kwas solny i pepsyna mogą uszkodzić struny głosowe, bądź nawet same płuca.

Achlorhydria i hipochlorhydria to terminy medyczne odnoszące się do produkcji niewystarczającej ilości kwasu solnego w żołądku (potocznie: niedokwasoty), co w obu przypadkach wiąże się ze zbyt małą ilością pepsyny i możliwymi problemami z trawieniem.

• W przypadku achlorhydrii żołądek nie wydziela kwasu żołądkowego, a pH wydzieliny żołądkowej nie spada poniżej 6,5, co oznacza że pepsyna straci swoje właściwości proteolityczne.
• W hipochlorhydrii dochodzi do zmniejszenia ilości wydzielania kwasu, co z kolei upośledza wydzielania pepsyny i uniemożliwienia jej działania. Niedobór pepsyny może prowadzić do problemów z trawieniem białek, co może skutkować objawami takimi jak osłabienie, zmęczenie, wzdęcia, bóle brzucha, a nawet przewlekłe biegunki i zaparcia, a w konsekwencji do możliwych niedoborów pokarmowych.

W takim przypadku przyjmowanie pepsyny w formie suplementu może przynieść korzystne efekty zdrowotne, wspomóc prawidłowe trawienie, a co za tym idzie wesprzeć właściwe przyswajanie składników odżywczych i zarazem odżywienie organizmu.

Podsumowanie

Pepsyna jest kluczowym enzymem trawiennym, który odgrywa nieocenioną rolę w procesie trawienia białek. Jej prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne dla utrzymania zdrowia i dobrego samopoczucia. Pepsyna, choć często niedoceniana, jest jednym z fundamentów zdrowego trawienia i prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Suplementacja pepsyną może mieć korzystne działanie na układ trawienny, szczególnie u osób z niedoborem tego enzymu. Należy jednak pamiętać, że w przypadku długotrwałych problemów trawiennych, warto rozważyć wizytę u lekarza lub gastroenterologa, w celu ustalenia przyczyny problemu i ewentualnego zlecenia dodatkowych badań.

Katarzyna Szafraniec
Dietetyk kliniczny

Absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów
Śląskich we Wrocławiu. Specjalizuje się w dietetyce
klinicznej i prowadzeniu edukacji żywieniowej.

Bibliografia

1. Hirschowitz B.I., Pepsinogen. Postgraduate Medical Journal. 1984, 60: 743-750.
2. Gurina T.S., Mohiuddin S.M., Biochemistry, Protein Catabolism. 2022. Dostęp: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing
3. Samloff I.M. Pepsinogens, pepsins, and pepsin inhibitors. Gastroenterology 1971; 60: 586-604
4. Goodman B.E., Insights into digestion and absorption of major nutrients in humans. Advances in Physiology Education. 2010, 34(2): 44-53
5. Rychlik E., Stoś K., Woźniak A., et al, Normy żywienia dla populacji Polski. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy, 2024
6. Fibrianto D., Abbas I., Setiwan P.B., et al., The Diagnosis and Management of Achlorhydria, In Proceedings of Surabaya International Physiology Seminar (SIPS 2017), 413-420
7. Hall J.E., Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology (edycja 12), Asunders Elsevier, 2011, Philadelphia
8. Korzonek M., Dziergas A., Kuczyńska M., Choroba refluksowa przełyku (GERD) — problem wciąż aktualny. Forum Medycyny Rodzinnej 2014, vol 8, (5): 201–210
9. Heda R., Toro , & Tombazzi C.R., Physiology, Pepsin. 2023. Dostęp: StatPearls [internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing
10. Stanforth K.J., Wilcox M.D., Chater P.I., et al., Pepsin properties, structure, and its accurate measurement: a narrative review, Annals of Esophaagus. 2022, 5: 31

Celem wpisów na blogu jest przedstawienie informacji, poglądów, opinii opartych na wynikach prac badawczych i literaturze ogólnodostępnej. Substancji opisywanych na blogu nie należy traktować jako lekarstw lub produktów farmaceutycznych stosowanych w procesie leczenia chorób. Głównym celem wpisów jest propagowanie zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety.

Wszelkie informacje zawarte na blogu objęte są prawami autorskimi majątkowymi. Prawa autorskie przysługują Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Płocku przy ulicy Kostrogaj 9D. Wszelkie kopiowanie całości bądź części informacji zawartych na blogu bez uprzedniej pisemnej zgody Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zabronione.