Kwercetyna to naturalny związek roślinny z grupy flawonoidów, który zyskał ogromne zainteresowanie naukowców i dietetyków w ostatnich latach. Choć jej nazwa brzmi nieco chemicznie, w rzeczywistości kwercetyna to składnik, z którym stykamy się niemal każdego dnia – znajduje się w wielu popularnych owocach, warzywach i napojach roślinnych. Co jednak sprawia, że związek ten jest tak wyjątkowy?

Czym jest kwercetyna?

Kwercetyna jest krystaliczną, żółta substancją, która kwiatom nadaje szeroką gamę wspaniałych kolorów. Związek ten jest zaliczany do flawonoidów, czyli naturalnych przeciwutleniaczy występujących w roślinach,  które pełnią funkcję ochronną – broni je przed promieniowaniem UV, patogenami i stresem oksydacyjnym. U ludzi działa bardzo podobnie – pomaga neutralizować wolne rodniki, zmniejszać stany zapalne i wspierać odporność.

• Stres oksydacyjny, stan zapalny i apoptoza to kluczowe, powiązane ze sobą procesy. Stres oksydacyjny występuje, gdy zaburzona jest równowaga między produkcją reaktywnych form tlenu (ROS) a zdolnością organizmu do ich neutralizacji.

Z chemicznego punktu widzenia jest to główny polifenol należący do klasy flawonoli, którego budowa umożliwia „zmiatania” reaktywnych form tlenu (ROS) i stabilizowanie błon komórkowych. Dzięki temu kwercetyna zapobiega uszkodzeniom tkanek i procesom przyspieszonego starzenia.

Gdzie występuje kwercetyna?

Kwercetynę można znaleźć w wielu powszechnych produktach spożywczych – zwłaszcza w tych o intensywnych barwach i charakterystycznym smaku. Najbogatsze źródła to:

• Cebula (szczególnie czerwona)
• Jabłka
• Kapary, koper, kolendra, lubczyk, brokuły, jarmuż
• Jagody, borówki, winogrona, wiśnie
• Zielona herbata i czerwone wino.

Jak zwiększyć biodostępność kwercetyny?

Słaba rozpuszczalność w wodzie i stabilność chemiczna kwercetyny często ograniczają jej biodostępność. Forma kwercetyny i czynniki dietetyczne, takie jak spożycie tłuszczu, mogą wpływać na wchłanianie tego ważnego flawonoidu.

• Badania wskazują, że spożycie tłuszczów i produktów bogatych w pektyny, lecytyny i oligosacharydy zwiększa wchłanianie kwercetyny w organizmie.

Przyjmowanie kwercetyny wraz z pokarmem może znacznie poprawić jej wchłanianie. Tłuszcz zawarty w pożywieniu poprawia biodostępność kwercetyny poprzez zwiększenie jej wchłaniania, prawdopodobnie w wyniku nasilenia jej micelaryzacji w jelicie cienkim.

Właściwości i potencjał prozdrowotny kwercetyny

To, co wyróżnia kwercetynę spośród wielu innych przeciwutleniaczy, to jej szerokie spektrum działania. Badania przedkliniczne i kliniczne wykazały korzystny wpływ kwercetyny na różne szlaki sygnałowe i cele molekularne, co przełożyło się na działanie:

1. Antyoksydacyjne – neutralizuje wolne rodniki i chroni komórki przed stresem oksydacyjnym, który odpowiada za procesy starzenia i rozwój wielu chorób przewlekłych, takich jak miażdżyca czy cukrzyca typu 2. Kwercetyna znosi szkodliwe efekty stresu oksydacyjnego, takie jak zwiększona produkcja ROS, przywracając m.in. poziom wewnątrzkomórkowego glutationu (GSH) oraz zwiększa aktywność kluczowych enzymów antyoksydacyjnych, takich jak dysmutaza ponadtlenkowa i peroksydaza glutationowa.
2. Przeciwzapalne – hamuje uwalnianie mediatorów stanu zapalnego (np. histaminy, prostaglandyn czy cytokin prozapalnych), przez co może wspierać łagodzenie stanów zapalnych skóry, mózgu czy stawów (np. przy reumatoidalnym zapaleniu stawów). Regulacja stanów zapalnych może przynieść także korzyści zdrowotne u osób z cukrzycą i nadciśnieniem.
3. Wzmacniające odporność – kwercetyna wspiera układ immunologiczny, pomagając organizmowi reagować skuteczniej na infekcje wirusowe i bakteryjne.  Wyniki sugerują, że kwercetyna oddziałuje na wiele etapów cyklu życiowego wirusa, hamując zarówno namnażanie, jak i rozprzestrzenianie się zakażenia.  W innych badaniach wykazano, że kwercetyna może przyspieszyć powrót do zdrowia po COVID-19. Kwercetyna wykazuje również dobry efekt hamujący na wzrost bakterii patogennych, takich jak Salmonella enterica, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus i Aspergillus oraz ma hamujący wpływ na geny związane z adhezją bakteryjną.
4. Kardioprotekcyjne – regularne spożywanie kwercetyny sprzyja utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi oraz poziomu cholesterolu, trójglicerydów i glukozy we krwi. Dodatkowo kwercetyna może wpływać na komórki śródbłonka naczyniowego, głównie poprzez poprawę jego elastyczności i redukcję stresu oksydacyjnego, co może przyczyniać się do poprawy funkcjonowania naczyń krwionośnych i ograniczać rozwój miażdżycy i innych chorób układu sercowo-naczyniowego.
5. Neuroprotekcyjne – wykazuje potencjał w ochronie neuronów przed uszkodzeniem oksydacyjnym, a także wspiera plastyczność synaptyczną i poprawia funkcje poznawcze, co może mieć znaczenie w profilaktyce udaru mózgu oraz chorób neurodegeneracyjnych, takich jak Alzheimer czy Parkinson.
6. Antyhistaminowe i przeciwalergiczne – kwercetyna zmniejsza degranulację mastocytów i późniejsze uwalnianie histaminy, osłabiając w ten sposób odpowiedź alergiczną oraz może potencjalnie łagodzić objawy alergii, takie jak swędzenie, kichanie i zatkany nos.
7. Przeciwastmatyczne – może odgrywać rolę w patogenezie astmy, zmniejszając nadreaktywność dróg oddechowych, zapalenie eozynofilowe i nadmierne wydzielanie śluzu, które są głównymi cechami astmy.

Suplementacja i bezpieczeństwo

Kwercetyna to niezwykle wartościowy związek o szerokim potencjale prozdrowotnym. Wykazując się swoim przeciwutleniającym działaniem, kwercetyna może być kluczowa w walce z chorobami związanymi z wiekiem i innymi schorzeniami wynikającymi z uszkodzenia komórek. Włączenie do diety produktów bogatych w kwercetynę lub suplementów ją zawierających stanowi prosty sposób na wzmocnienie naturalnych mechanizmów obronnych organizmu.

W suplementach diety bardzo często używana jest kwercetyna pozyskana z perełkowca japońskiego (Styphnolobium japonicum). Zazwyczaj jest łączona z rutyną, bromelainą lub innymi składnikami o podobnym działaniu.

Kwercetyna jest uznawana za bezpieczną substancję pochodzenia naturalnego, która przy typowych dawkach suplementacyjnych nie powoduje skutków ubocznych. Według danych z 2010 roku, Agencja ds. Żywności Leków (FDA) oficjalnie uznała ją za ogólnie bezpieczną do stosowania i zatwierdziła jej stosowanie w ilości do 500 mg na porcję.  Długotrwałe stosowanie wysokich dawek kwercetyny (powyżej 1000 mg) nie jest wskazane, gdyż u niektórych osób może powodować m.in. łagodne bóle głowy, dlatego też warto przestrzegać zalecanych ilości, a w przypadku wątpliwości skonsultować się z lekarzem.

Bibliografia

1. Aghababaei F., Hadidi M., Recent Advances in Potential Health Benefits of Quercetin. Pharmaceuticals. 2023; 16(7): 1020
2. Alharbi H.O.A., Alshebremi M., Babiker A.Y., et al., The Role of Quercetin, a Flavonoid in the Management of Pathogenesis Through Regulation of Oxidative Stress, Inflammation, and Biological Activities. Biomolecules. 2025; 15(1):151
3. Mirza M.A., Mahmood S., Hilles A.R., et al., Quercetin as a Therapeutic Product: Evaluation of Its Pharmacological Action and Clinical Applications—A Review. Pharmaceuticals. 2023; 16(11): 1631
4. Javadi F., Ahmadzadeh A., Eghtesadi Set al., The Effect of Quercetin on Inflammatory Factors and Clinical Symptoms in Women with Rheumatoid Arthritis: A Double-Blind, Randomized Controlled Trial. Journal of the American College of Nutrition 2017; 36(1): 9-15
5. Frenț O.-D., Stefan L., Morgovan C.M., et aol., A Systematic Review: Quercetin—Secondary Metabolite of the Flavonol Class, with Multiple Health Benefits and Low Bioavailability. International Journal of Molecular Sciences. 2024; 25(22):12091
6. Solnier J., Zhang Y., Roh K., et al., A Pharmacokinetic Study of Different Quercetin Formulations in Healthy Participants: A Diet-Controlled, Crossover, Single- and Multiple-Dose Pilot Study. Evididence- Based Complementary and Alternatative Medicine. 2023: 9727539
7. Guo Y., Mah E., Davis C.G., et al. Dietary fat increases quercetin bioavailability in overweight adults. Molecular Nutrition Food research. 2013: 57(5): 596-905
8. Chiang M.-C., Tsai T.-Y., Wang C.-J. The Potential Benefits of Quercetin for Brain Health: A Review of Anti-Inflammatory and Neuroprotective Mechanisms. International Journal of Molecular Sciences. 2023; 24: 6328
9. Qi W., Qi W., Xiong D., et al., Quercetin: Its Antioxidant Mechanism, Antibacterial Properties and Potential Application in Prevention and Control of Toxipathy. Molecules. 2022; 27(19): 6545
10. Ozorowski M., Wiciński M., Kuźmiński O., et al., The Effects of Quercetin on Vascular Endothelium, Inflammation, Cardiovascular Disease and Lipid Metabolism—A Review. Nutrients. 2025; 17(9): 1579
11. S. Food and Drug Administration. (n.d.). GRAS Notice for Food Additive (No. 341), dostęp online: https://hfpappexternal.fda.gov/scripts/fdcc/index.cfm?set=GRASNotices&id=341 [dostęp: 20.10.2025]

Celem wpisów na blogu jest przedstawienie informacji, poglądów, opinii opartych na wynikach prac badawczych i literaturze ogólnodostępnej. Substancji opisywanych na blogu nie należy traktować jako lekarstw lub produktów farmaceutycznych stosowanych w procesie leczenia chorób. Głównym celem wpisów jest propagowanie zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety.

Wszelkie informacje zawarte na blogu objęte są prawami autorskimi majątkowymi. Prawa autorskie przysługują Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Płocku przy ulicy Kostrogaj 9D. Wszelkie kopiowanie całości bądź części informacji zawartych na blogu bez uprzedniej pisemnej zgody Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zabronione.