Pożyteczne baterie to nie tylko dobrze znane żywe kultury wytwarzające kwas mlekowy, takie jak Lactobacillus czy Bifidobacterium. W ostatnim czasie na uznanie zasługują także formy przetrwalnikowe, a wśród nich szczególny mikroorganizm – Bacillus coagulans. Łączy on właściwości bakterii prozdrowotnych z niezwykłą odpornością na warunki środowiskowe. Jednym z najlepiej przebadanych szczepów tego gatunku jest Bacillus coagulans MTCC 5856, znany także pod nazwą handlową LactoSpore® – surowiec opracowany przez firmę Sabinsa.

Poznaj Bacillus coagulans

Bacillus coagulans to gram-dodatnia, niepatogenna bakteria o kształcie pałeczki. Rozwija się optymalnie w temperaturze 37°C i przy lekko kwaśnym pH od 5,5 do 6,2. Znana jest z możliwości wytwarzania przetrwalników (endospor), czyli odpornych form, które pozwalają jej przetrwać w trudnych warunkach – np. w wysokiej temperaturze czy w kwaśnym środowisku żołądka. Dzięki tej unikalnej zdolności B. coagulans zachowuje wysoką żywotność podczas produkcji suplementów, przechowywania i transportu, co czyni go wyjątkowo stabilnym i efektywnym składnikiem.

Zarodniki Bacillus coagulans posiadają wyjątkową wielowarstwową strukturę, która dodatkowo zabezpiecza je przed czynnikami zewnętrznymi oraz zwiększa ich odporność na uszkodzenia fizyczne, dzięki czemu mogą pozostać uśpione i gotowe do aktywacji nawet przez kilka lat.

W przeciwieństwie do wielu tradycyjnych bakterii, które wymagają chłodzenia, Bacillus coagulans jest termostabilny i może być stosowany w kapsułkach bez ryzyka utraty aktywności. To właśnie dlatego jest tak chętnie wybierany jako składnik nowoczesnych suplementów diety wspierających mikrobiotę jelitową.

Mechanizm działania zarodników Bacillus coagulans

Zarodniki szczepu B. coagulans posiadają wytrzymałą powłokę ochronną, dzięki której bezpiecznie przechodzą przez żołądek, opierając się sokom żołądkowym i żółci. Gdy dotrą do dwunastnicy – miejsca o odpowiednim poziomie wilgoci i pH – zaczynają szybko kiełkować, czyli przekształcać się w aktywne formy wegetatywne.

W tej aktywnej postaci bakterie namnażają się w jelicie cienkim, gdzie produkują kwas L(+) mlekowy – substancję o działaniu ochronnym i regulującym mikrobiotę jelitową. Kwas ten obniża pH treści jelitowej, co ogranicza rozwój niepożądanych drobnoustrojów i wspiera równowagę bakteryjną układu pokarmowego.

• Co istotne, Bacillus coagulans nie wytwarza gazu podczas fermentacji glukozy, dzięki czemu nie powoduje wzdęć ani dyskomfortu.

W końcowej fazie cyklu, w dolnej części okrężnicy bakterie ponownie tworzą zarodniki (sporują), które następnie są wydalane z organizmu.

• Dzięki temu mechanizmowi Bacillus coagulans skutecznie działa tam, gdzie większość innych kultur bakterii nie przetrwa – w jelitach, zapewniając stabilne i długotrwałe wsparcie dla zdrowia układu pokarmowego.

LactoSpore® – preparat z potwierdzonym działaniem klinicznym

LactoSpore® to produkt komercyjny, opatentowany przez Sabinsa Corporation z USA, zawierający zarodniki B. coagulans MTCC 5856  Od ponad dwudziestu lat jest dostępny jako suplement diety na rynku światowym. Jest to stabilny, posiadający certyfikat GRAS preparat probiotyczny, który wytwarza korzystną formę kwasu mlekowego L(+) w jelitach i hamuje wzrost bakterii patogennych. Liczne badania kliniczne wykazały jego skuteczność i bezpieczeństwo stosowania u dorosłych i dzieci.

Najważniejsze wyniki badań:

1.    Zespół jelita drażliwego (IBS)

W badaniu z udziałem pacjentów z IBS suplementacja 2 mld B. coagulans MTCC 5856 dziennie przyniosła istotne zmniejszenie objawów klinicznych tj. wzdęcia, wymioty, biegunka, bóle brzucha i częstość wypróżnień w porównaniu z grupą placebo, pomimo że obie grupy stosowały standardowe leczenie.

2.    Depresja u osób z IBS

Zespół jelita drażliwego (IBS) to częste funkcjonalne zaburzenie przewodu pokarmowego, które dotyka jelita grubego. Wykazano, że korzystne dla zdrowia bakterie poprawiają samopoczucie poprzez wpływ na oś jelitowo-mózgową. Zatem w różnych schorzeniach, takich jak zespół jelita drażliwego, w których depresja jest chorobą współistniejącą lub czynnikiem zaostrzającym, modyfikacja mikroflory jelitowej poprzez suplementację szczepem Bacillus może być alternatywną strategią łagodzenia lub zapobiegania depresji.

3.    Redukcja gazów i wzdęć

Przeprowadzono badania w celu oceny skuteczności LactoSpore® w radzeniu sobie z gazami i wzdęciami o charakterze czynnościowym. Bacillus coagulans MTCC 5856 w dawce 2 miliardów jednostek tworzących kolonie (CFU) dziennie okazał się znacząco skuteczny w łagodzeniu objawów wzdęć i gazów u pacjentów bez innych czynnościowych zaburzeń żołądkowo-jelitowych.

4.    Wpływ na mikrobiom jelitowy

Mikrobiita jelitowa wpływa na ekspresję genów błony śluzowej jelit u ssaków, co ma znaczenie dla odporności, metabolizmu i wchłaniania składników odżywczych, a tym samym dla funkcji przewodu pokarmowego Równowaga mikrobiomu to najstarsza sugerowana korzyść ze stosowania prozdrowotnych bakterii. Analiza metataksonomiczna ujawniła, że suplementacja LactoSpore® pomogła zachować równowagę między bakteriami Bacteroidetes i Firmicutes. Dodatkowo odnotowano wzrost względnej liczebności korzystnych bakterii, takich jak Prevotella, Faecalibacterium, Blautia, Megasphaera oraz Ruminococcus.

Stabilność i niska aktywność wodna – dlaczego to takie ważne?

Jednym z kluczowych wyzwań w produkcji suplementów zawierających kultury bakterii jest utrzymanie ich żywotności przez cały okres przydatności. Wysoka aktywność wodna (aw) może prowadzić do utraty stabilności mikroorganizmów wegetatywnych, dlatego w formulacjach nowoczesnych suplementów stosuje się surowce o niskiej aw.

Bacillus coagulans w formie przetrwalnikującej zachowuje swoją stabilność nie tylko przy niskiej wilgotności. Pomimo tych korzystnych właściwości, Pharmovit® w swoich suplementach z pożytecznymi bakteriami używa rozpuszczalnego błonnika z akacji Inavea™ o niskiej aktywności wodnej. Taka technologia pomaga jeszcze skuteczniej minimalizować ryzyko utraty żywotności bakterii, zapewniając dłuższa stabilność produktu. Dzięki temu konsument ma pewność, że każda kapsułka zawiera kultury bakterii, które dotrą do jelit w niezmienionej formie.

Podsumowanie

Bacillus coagulans to bakteria o niezwykłej trwałości i szerokim spektrum działania. Szczep MTCC 5856 (LactoSpore®), dzięki swojej stabilności, zdolności do przetrwania w trudnych warunkach i potwierdzonej skuteczności klinicznej, może stanowić nowoczesne wsparcie, bez wywierania skutków ubocznych.

Włączenie go do codziennej suplementacji może skutecznie wspierać zdrowie jelit i stanowić realną pomoc dla organizmu.

Bibliografia

1. Joint, F. A. O. WHO working group report on drafting guidelines for the evaluation of probiotics in food. London, Ontario, Canada, 2002, 30.1: 16-22
2. Majeed M., Nagabhushanam K., Mundkur L., et al., Probiotic modulation of gut microbiota by Bacillus coagulans MTCC 5856 in healthy subjects: A randomized, double-blind, placebo-control study. Medicine. 2023; 102(20): 33751
3. Brasileiro C., Moreno M., Santos E., et al., Natural Probiotic Foods and Beverages: Exploring Microbial Composition and Health Benefits. Current Probiotics. 2025; 2: 65-73.
4. Payne J., Bellmer D., Jadeja R., et al., The Potential of Bacillus Species as Probiotics in the Food Industry: A Review. Foods. 2024; 13(15): 2444
5. Davani-Davari D., Negahdaripour M., Karimzadeh I., et al., Prebiotics: Definition, Types, Sources, Mechanisms, and Clinical Applications. Foods. 2019; 8(3): 92
6. Swanson K.S., Gibson G.R., Hutkins R., et al., The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics (ISAPP) consensus statement on the definition and scope of synbiotics. Nature reviews. Gastroenterology & hepatology. 2020;17(11): 687-701
7. Konuray G., Erginkaya Z., Potential Use of Bacillus coagulansin the Food Industry. Foods. 2018; 7(6): 92
8. Chugh B., Kamal-Eldin A., Bioactive compounds produced by probiotics in food products. Current Opinion in Food Science. 2020; 32: 76-82
9. Majeed M, Majeed S., Nagabhushanam K., et al., Evaluation of the stability of Bacillus coagulansMTCC 5856 during processing and storage of functional foods, International Journal of Food Science and Technology. 2016; 51(4): 894-901

Celem wpisów na blogu jest przedstawienie informacji, poglądów, opinii opartych na wynikach prac badawczych i literaturze ogólnodostępnej. Substancji opisywanych na blogu nie należy traktować jako lekarstw lub produktów farmaceutycznych stosowanych w procesie leczenia chorób. Głównym celem wpisów jest propagowanie zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety.

Wszelkie informacje zawarte na blogu objęte są prawami autorskimi majątkowymi. Prawa autorskie przysługują Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Płocku przy ulicy Kostrogaj 9D. Wszelkie kopiowanie całości bądź części informacji zawartych na blogu bez uprzedniej pisemnej zgody Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zabronione.