Kwas alfa-liponowy (ALA) to organiczny związek chemiczny, który pełni kluczowe role w organizmie, zwłaszcza w kontekście metabolizmu energetycznego i ochrony komórek przed stresem oksydacyjnym. Jest to związek o silnych właściwościach antyoksydacyjnych, co oznacza, że neutralizuje wolne rodniki, które mogą uszkadzać komórki i przyczyniać się do rozwoju wielu chorób, w tym nowotworów oraz chorób sercowo-naczyniowych. Działanie biologiczne przypisuje się charakterystycznym właściwościom przeciwutleniającym formy utlenionej (ALA) i jej zredukowanego odpowiednika, kwasu dihydroliponowego (DHLA). Połączenie ALA/DHLA jest w stanie wymiatać reaktywne formy tlenu, wywierając główny wpływ na poziom zredukowanych form innych przeciwutleniaczy, w tym glutationu w tkankach. Z tego powodu ALA jest również znany jako „przeciwutleniacz przeciwutleniaczy”.

Źródła i suplementacja

Kwas alfa-liponowy jest syntetyzowany w organizmie, ale można go również znaleźć w niektórych produktach spożywczych. Jego naturalne źródła to m.in. szpinak, brokuły, pomidory, ziemniaki, groszek, brukselka, ryż oraz mięso, szczególnie wątroba. Jednak wchłanianie kwasu alfa-liponowego z tych źródeł uważa się za niewystarczające, ponieważ nie dostarczają one znacznych ilości ALA do krwiobiegu. Z uwagi na to kwas alfa-liponowy jest także dostępny w formie suplementów diety, które mogą być stosowane w celu wsparcia zdrowia metabolicznego oraz jako wsparcie w leczeniu niektórych schorzeń, takich jak cukrzyca, ale także w zapobieganiu chorobom naczyniowym, nadciśnieniu i stanom zapalnym.

Zastosowanie w medycynie

Badania naukowe wskazują, że kwas alfa-liponowy może mieć korzystny wpływ na poziom cukru we krwi, co czyni go interesującym składnikiem w terapii cukrzycy. Działa on poprzez zwiększenie wrażliwości na insulinę oraz redukcję stresu oksydacyjnego, co może pomóc w kontrolowaniu objawów choroby. Wyniki badań u pacjentów z cukrzycą typu 2 wykazały, że krótkotrwałe doustne leczenie ALA znacząco zwiększyło obwodową wrażliwość na insulinę, doprowadzając ją do poziomu prawie podobnego do poziomu u pacjentów z grupy kontrolnej.

Na podstawie kilku udanych badań klinicznych ustalono również, że doustne suplementy kwasu alfa-liponowego są klinicznie przydatne w łagodzeniu neuropatii cukrzycowej, w chorobach sercowo-naczyniowych, przy ryzyku wczesnych poronień wywołanych krwiakiem podkosmówkowym, przy problemach z jakością nasienia (liczba, stężenie, ruchliwość plemników), przy łagodzeniu przewlekłego bólu o nieznanej etiologii, w redukcji objawów związanych z fotostarzeniem się skóry twarzy, przy uszkodzeniach mięśni po intensywnym treningu oraz w innych zaburzeniach, co sugeruje, że ALA można uznać za użyteczne podejście do poprawy naszego zdrowia.

Dodatkowo kwas alfa-liponowy jest badany pod kątem jego roli w terapii chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera czy stwardnienie rozsiane. Jego zdolność do przekraczania bariery krew-mózg może sprawić, że jest obiecującym kandydatem w ochronie komórek nerwowych przed degeneracją.

Bezpieczeństwo

Przeprowadzone badania kliniczne wykazały, że kwas alfa-liponowy można uznać za bezpieczny i dobrze tolerowany, nawet w wysokich dawkach. Ponadto stanowi skuteczną terapię poprawiającą jakość życia pacjentów dotkniętych różnymi zaburzeniami. Niemniej jednak konieczne są dalsze badania kliniczne, aby potwierdzić korzyści kliniczne tego wielofunkcyjnego związku i rozszerzyć jego potencjalne zastosowanie.

Bibliografia:
(1) Pakowacz L., Witt E., Trischler H., Alpha-Lipoic acid as a biological antioxidant. Free Radical Biology and Medicine. 1995, 19(2):227-250
(2) Superti F., Russo R., Alpha-Lipoic Acid: Biological Mechanisms and Health Benefits, Antioxidants. 2024, 13(10), 1228
(3) Lester P., Kraemer K., Rimbach G., Molecular aspects of lipoic acid in the prevention of diabetes complications, Nutrition. 2001, 17(10):888-895
(4) Shay KP., Moreau RF., Smith EJ,  et al. Alpha-lipoic acid as a dietary supplement: Molecular mechanisms and therapeutic potential. Biochim. Biophys. Alpha-lipoic acid as a dietary supplement: Molecular mechanisms and therapeutic potential. Biochim. Biophys. Acta 2009, 1790,1149–1160
(5) Ziegler D., Gries F.A. Alpha-lipoic acid in the treatment of diabetic peripheral and cardiac autonomic neuropathy. Diabetes. 1997, 46 (S2),62–66
(6) Ziegler D., Ametov A., Barinov A. et al. Oral treatment with alpha-lipoic acid improves symptomatic diabetic polyneuropathy. Diabetes Care 2006, 29(11):2365–2370
(7) Tromba L., Perla F.M., Carbotta G., et al. Effect of Alpha-Lipoic Acid Supplementation on Endothelial Function and Cardiovascular Risk Factors in Overweight/Obese Youths: A Double-Blind, Placebo-Controlled Randomized Trial. Nutrients 2019, 11(2): 375
(8)  Gu C., He Y., Li X., et al. The effects of first-trimester subchorionic hematoma on pregnancy outcomes: A retrospective cohort study. Arch. Gynecol. Obstet. 2023, 308, 1159–1164
(9) Hodeeb Y.M., El-Rewiny E.M., Gaafar A.M., et al. The effect of alpha lipoic acid supplementation on sperm functions in idiopathic asthenozoospermic patients: A case-controlled study. Human Fertility 2023, 26(5), 949–957
(10) Esposito C., Ugo Garzarella E., Santarcangelo C. et al. Safety and efficacy of alpha-lipoic acid oral supplementation in the reduction of pain with unknown etiology: A monocentric, randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Biomedicine Pharmacotheraphy. 2021, 144, 112308
(11) Beitner H. Randomized, placebo-controlled, double blind study on the clinical efficacy of a cream containing 5% alpha-lipoic acid related to photoageing of facial skin. British Journal of Dermatology. 2003, 149(4):841–849
(12) Isenmann E., Trittel L., Diel P. The effects of alpha lipoic acid on muscle strength recovery after a single and a short-term chronic supplementation—A study in healthy well-trained individuals after intensive resistance and endurance training. Journal of the International Society of Sports Nutrition. 2020, 17:61

Celem wpisów na blogu jest przedstawienie informacji, poglądów, opinii opartych na wynikach prac badawczych i literaturze ogólnodostępnej. Substancji opisywanych na blogu nie należy traktować jako lekarstw lub produktów farmaceutycznych stosowanych w procesie leczenia chorób. Głównym celem wpisów jest propagowanie zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety.

Wszelkie informacje zawarte na blogu objęte są prawami autorskimi majątkowymi. Prawa autorskie przysługują Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Płocku przy ulicy Kostrogaj 9D. Wszelkie kopiowanie całości bądź części informacji zawartych na blogu bez uprzedniej pisemnej zgody Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zabronione.