Bor jest mikroelementem, który odgrywa istotną rolę w wielu procesach biologicznych w organizmie. Choć jego rola nie jest tak powszechnie znana jak w przypadku witamin czy innych minerałów, to coraz więcej badań wskazuje na korzyści płynące z suplementacji tego pierwiastka.

Właściwości boru

Bor występuje naturalnie w wielu produktach spożywczych, takich jak orzechy, owoce, warzywa, a także rośliny strączkowe. Główne funkcje boru obejmują wsparcie dla metabolizmu wapnia, magnezu i witaminy D, co jest szczególnie istotne dla zdrowia kości. Bor wpływa również na syntezę hormonów, w tym estrogenów i testosteronu, co może mieć znaczenie dla zdrowia hormonalnego.

Zalety suplementacji borem

1. Wspieranie zdrowia kości
   Osteoporoza jest układową chorobą szkieletu, charakteryzującą się zmniejszeniem masy kostnej i pogorszeniem jakości tkanki kostnej, co prowadzi do wzrostu kruchości kości i podatności na złamania. Bor pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu minerałów w kościach, co może przyczynić się do ich wzmocnienia i zapobiegać osteoporozie. Badania wskazują, że bor i magnez są niezbędne dla zachowania optymalnego metabolizmu wapnia, a tym samym zapobiegają nadmiernej utracie tkanki kostnej, która często występuje u kobiet po menopauzie i u starszych mężczyzn. Suplementacja boru u kobiet po menopauzie, stosujących dietę ubogą w boru, zapobiega utracie wapnia i demineralizacji kości.
2. Regulacja gospodarki hormonalnej
   Suplementacja borem zwiększa stężenie 17-β-estradiolu i testosteronu w surowicy. Dzięki wpływowi na syntezę hormonów, bor może wspierać równowagę hormonalną, co jest szczególnie ważne w okresie menopauzy u kobiet oraz w utrzymaniu zdrowia reprodukcyjnego mężczyzn. Trzeba jednak pamiętać, że nadmiar boru ma toksyczny wpływ na funkcje rozrodcze, dlatego też nie należy stosować wysokich dawek boru na własną rękę.
3. Działanie przeciwzapalne
   W kilku badaniach z udziałem pacjentów z potwierdzoną chorobą zwyrodnieniową stawów stwierdzono poprawę subiektywnych wskaźników stanu zapalnego stawów (np. mniejszy ból przy ruchu) oraz redukcję stosowania środków przeciwbólowych. Badania te ze względu na małą liczbę uczestników wymagają dalszych kontynuacji, jednak sugerują one, że niski poziom boru może zwiększać ryzyko i nasilenie przewlekłego stresu zapalnego związanego z zapaleniem stawów. Badania in vitro wskazują również, że bor może wpływać na produkcję cytokin zapalnych przez komórki chrząstki i komórki biorące udział w reakcji zapalnej.

Pojawia się również coraz więcej dowodów z różnych modeli eksperymentalnych pokazujących, że bor wspiera funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego, wpływa na redukcję ryzyka niektórych nowotworów, ułatwia odpowiedź immunologiczną i wpływa na modulację stresu oksydacyjnego, jednakże te właściwości wymagają pełniejszego udokumentowania i przeprowadzenia dalszych badań klinicznych.

Jak suplementować bor?

Zwykłe spożycie boru w diecie u ludzi wynosi 1-2 mg/dzień dla dorosłych. Pomimo iż aktualny stan wiedzy wskazuje, że bor bierze udział w szeregu procesów fizjologicznych, to nie wykazano, aby był on niezbędny dla ludzi. Z biegiem czasu ukazuje się coraz większa liczba badań na hodowlach komórkowych, zwierzętach i ludziach, które wskazują, że bor w ilościach odżywczych ma korzystny wpływ na zdrowie.

Badania dotyczące suplementacji boru wskazują, że spożycie boru w ilości 3 mg/dzień przynosi korzyści przy bardzo niewielkim ryzyku wystąpienia działań niepożądanych. W związku z tymi danymi Zespół ds. Suplementów Diety określił maksymalną ilość boru na poziomie 3 mg/dzień, uznając taką ilość za bezpieczną i wystarczającą do stosowania w suplementach diety dedykowanych dla osób dorosłych.

Bibliografia

1. Platta A., Rola żywienia w profilaktyce i leczeniu osteopenii i osteoporozy u kobiet. Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni. 2014; 86: 16-28
2. Benderdour M., Bui-Van T., Dicko A., Belleville F., In vivo and in vitro effects of boron and boronated compounds. Journal of Trace Elements in Medicine and Biology. 1998; 12(1): 2-7
3. Devirian T.A., Volpe S.L. The physiological effects of dietary boron. Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 2003; 43(2): 219-231
4. Nielsen F.H., Hunt C.D., Mullen L.M., Hunt J.R., Effect of dietary boron on mineral, estrogen, and testosterone metabolism in postmenopausal women. FASEB J. 1987; 1(5): 394-397
5. Nielsen F.H., Studies on the relationship between boron and magnesium which possibly affects the formation and maintenance of bones. Magnesium and trace elements. 1990; 9(2): 61-69
6. Grajeta H., Żywienie w profilaktyce i leczeniu osteoporozy. Przegląd Lekarski 2003;  60(10): 649-653
7. Naghii M.R., Samman S. The role of boron in nutrition and metabolism. Progress in food and nutrition science. 1993; 17(4): 331-349
8. Nielsen F.H., Eckhert C.D., Boron. Advances in Nutrition. 2020; 11(2): 461-462
9. Uchwała Nr 3/2020 Zespołu do Spraw Suplementów Diety z dnia 7 lutego 2020 r. w sprawie wyrażania opinii dotyczącej maksymalnej dawki boru w zalecanej dziennej porcji w suplementach diety [(dostęp online: 10.04.2025 r.)]
10. Nielsen F.H., Meacham S.L., Growing Evidence for Human Health Benefits of Boron. Journal of Evidence-Based Complementary & Alternative Medicine. 2011; 16(3): 169-180

Celem wpisów na blogu jest przedstawienie informacji, poglądów, opinii opartych na wynikach prac badawczych i literaturze ogólnodostępnej. Substancji opisywanych na blogu nie należy traktować jako lekarstw lub produktów farmaceutycznych stosowanych w procesie leczenia chorób. Głównym celem wpisów jest propagowanie zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety.

Wszelkie informacje zawarte na blogu objęte są prawami autorskimi majątkowymi. Prawa autorskie przysługują Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Płocku przy ulicy Kostrogaj 9D. Wszelkie kopiowanie całości bądź części informacji zawartych na blogu bez uprzedniej pisemnej zgody Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zabronione.