Biotyna, potocznie znana również jako witamina B7 lub witamina H, jest rozpuszczalną w wodzie witaminą z grupy witamin B. Ten heterocykliczny związek, mimo iż najbardziej jest znany ze swojego wpływu na zdrowie skóry i włosów, odgrywa ważną rolę w wielu innych, ważnych funkcjach biologicznych organizmu.

Czym jest biotyna?

Biotyna to rozpuszczalna w wodzie witamina B zawierająca siarkę, która ma kluczowe znaczenie dla metabolizmu człowieka. Uczestniczy w wielu reakcjach enzymatycznych, przebiegających w komórkach organizmu człowieka. Jako niezbędny kofaktor dla enzymów uczestniczących w reakcjach karboksylacji, biotyna jest kluczowa dla procesów takich jak glukoneogeneza, metabolizm tłuszczów oraz rozkład aminokwasów.

Funkcje biotyny

Biotyna pełni kilka kluczowych funkcji:

1. Zdrowie skóry, włosów i paznokci 

   Biotyna pomaga zachować zdrowe włosy. Wzmacnia słabe i łamliwe włosy, przyczynia się do utrzymania ich właściwej kondycji oraz przeciwdziała wypadaniu. Pomaga również w utrzymaniu prawidłowego stanu błon śluzowych oraz skóry. Powszechnie się przyjmuje, że suplementacja biotyną może istotnie wpłynąć na zdrowie paznokci oraz zmniejszyć ich łamliwość.

2. Metabolizm energetyczny 

   Biotyna odgrywa ważną rolę w metabolizmie energetycznym, szczególnie w procesach związanych z glukozą i lipidami. Pomaga regulować poziom cukru i tłuszczów, przeciwdziałając nadmiernej produkcji glukozy. Jej główne funkcje polegają na wsparciu enzymów karboksylaz, które są kluczowe dla metabolizmu węglowodanów i tłuszczów.

3. Funkcje nerwowe
   Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego oraz pomaga utrzymać prawidłowe funkcje psychologiczne.

Źródła w żywności

Biotyna występuje powszechnie w różnych produktach spożywczych, choć jej poziomy mogą się znacznie różnić. Produkty bogate w biotynę to głównie te z grupy produktów białkowych, takie jak mięso, ryby i jaja. Mniejsze ilości biotyny zawierają orzechy, nasiona, warzywa liściaste oraz pełnoziarniste produkty zbożowe. Organizm ludzki potrzebuje jej w niewielkich ilościach, ale jej niedobór może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych.

Niedobór biotyny

Chociaż niedobór biotyny jest stosunkowo rzadki, może wystąpić u osób z chorobami metabolicznymi, podczas długotrwałego żywienia pozajelitowego, w wyniku długotrwałego stosowania niektórych leków, czy u kobiet karmiących. Dieta bogata w surowe jajka, przewlekłe spożywanie alkoholu oraz palenie papierosów także może hamować wchłanianie biotyny.

Objawy niedoboru mogą obejmować: osłabienie i wypadanie włosów, łamliwość paznokci, zmiany skórne, takie jak łuszczenie się i podrażnienia, brak apetytu, problemy neurologiczne (np. omamy, depresja, letarg), opóźnienia rozwoju u niemowląt.

Suplementacja i dawkowanie

Biotyna dostępna jest w formie suplementów diety, często w postaci kapsułek lub tabletek. Zalecenia dotyczące odpowiedniego spożycia biotyny dla osób dorosłych wahają się od 40 µg do 50 µg dziennie, w zależności od źródła informacji.

Ze względu na rosnącą popularność biotyny oraz jej bezpieczny profil, na rynku pojawia się coraz więcej produktów zawierających wysokie dawki tej witaminy. Szczególnie warto zwrócić uwagę na suplementy, które dostarczają 2500 µg biotyny na dzień. Taka dawka jest w pełni wystarczająca, by przy regularnym stosowaniu można było zauważyć wyraźne efekty jej działania.

Dostępne badania naukowe wskazują również na możliwość leczenia z wykorzystaniem wysokich dawek biotyny. Terapia ta dotyczy pacjentów dotkniętych stwardnieniem rozsianym z niedoborem biotynidazy i chorobą zwojów podstawy reagującą na biotynę i tiaminę. Na podstawie obserwacji, że pacjenci są leczeni farmakologicznymi dawkami biotyny bez widocznych objawów toksyczności, można założyć, że toksyczność biotyny jest bardzo niska.

Wpływ biotyny na wyniki badań diagnostycznych

Podczas przyjmowania biotyny należy również pamiętać, że bardzo wysokie spożycie tej witaminy może zakłócać testy diagnostyczne wykorzystujące technologię biotyny i streptawidyny, powszechnie stosowane do pomiaru poziomu hormonów (takich jak hormon tarczycy) i innych analitów, takich jak 25-(OH)D, dając fałszywie prawidłowe lub nieprawidłowe wyniki. Dlatego też przed przystąpieniem do badań warto skonsultować się z lekarzem i w razie potrzeby odpowiednio wcześniej wstrzymać intensywną suplementację.

Bibliografia

1. Perry C. A., Butterick T. A., Biotin. Advances in Nutrition. 2024; 15(7): 100251
2. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Badawczy, Normy żywienia dla populacji Polski – 2024 r., Warszawa 2024, dostęp on-line: https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/normy-zywieniowe-2024/ [dostęp: 04.06.2025]
3. Mindell E., Biblia witamin, Wiedza i życie, Warszawa1993
4. National Institutes of Health, Office of Dietary Supplements. Biotin – Fact Sheet for Health Professionals. Dostęp on-line: https://ods.od.nih.gov/factsheets/Biotin-HealthProfessional/ [dostęp: 04.06.2025]
5. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2012 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, U. UE L 304, 22.11.2011, s. 18, dostęp online: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32011R1169 [dostęp: 04.06.2025]
6. Bistas K. G., Tadi P., Biotin. Dostęp: StatPearls [internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing
7. Mock D. M., Biotin: From Nutrition to Therapeutics. The Journal of Nutrition. 2017; 147(8): 1487-1492
8. Fernandez-Mejia C., Pharmacological effects of biotin, The Journal of Nutritional Biochemistry. 2005; 16(7): 424-427
9. Sabry H. H., Abd El Rahman S. H., El Awady M. A., et al. Evaluation of serum level of biotin and effect of biotin replacement therapy in patients with telogen effluvium. Benha Journal of Applied Sciences. 2021; 6(4): 113-116
10. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 432/2012 z dnia 16 maja 2012 r. ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz do rozwoju i zdrowia dzieci, Urz. UE L 136 z 25.05.2012, s. 1–40, dostęp online: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32012R0432 [dostęp: 05.06.2025]

Celem wpisów na blogu jest przedstawienie informacji, poglądów, opinii opartych na wynikach prac badawczych i literaturze ogólnodostępnej. Substancji opisywanych na blogu nie należy traktować jako lekarstw lub produktów farmaceutycznych stosowanych w procesie leczenia chorób. Głównym celem wpisów jest propagowanie zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety.

Wszelkie informacje zawarte na blogu objęte są prawami autorskimi majątkowymi. Prawa autorskie przysługują Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Płocku przy ulicy Kostrogaj 9D. Wszelkie kopiowanie całości bądź części informacji zawartych na blogu bez uprzedniej pisemnej zgody Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zabronione.