Wyobraź sobie, że w Twoich jelitach istnieje tętniące życiem, niewidzialne miasto. Jego mieszkańcy – biliony bakterii – decydują nie tylko o tym, jak trawisz obiad, ale też o tym, czy budzisz się wypoczęty i z jakim nastawieniem mierzysz się z wyzwaniami dnia. Co się stanie, gdy to mikroskopijne metropolia wpadnie w tarapaty? I czy starannie wyselekcjonowane suplementy probiotyczne mogą być kluczem do zachowania w nim ładu i dobrobytu?

Czym jest probiotyk?

Zgodnie z definicją WHO, probiotyki to żywe mikroorganizmy, które podane w odpowiednich ilościach przynoszą korzyści zdrowotne gospodarzowi. Aby probiotyki mogły wywierać korzystny wpływ na zdrowie, muszą zachować swoją żywotność aż do momentu spożycia. Dlatego żywotność jest kluczowym parametrem ich przydatności funkcjonalnej, ponieważ tylko żywe mikroorganizmy mogą skutecznie korzystnie oddziaływać na układ pokarmowy i ogólną kondycję organizmu.

Mikroorganizmy probiotyczne mogą ograniczać rozwój patogenów na kilka sposobów. Należą do nich: obniżanie pH środowiska w wyniku syntezy kwasu mlekowego, wydzielanie związków o charakterze przeciwdrobnoustrojowym (takich jak bakteriocyny czy nadtlenek wodoru), konkurencja o zasoby pożywienia poprzez wiązanie się z receptorami, a także indukowanie wydzielniczej odpowiedzi immunologicznej poprzez stymulację produkcji immunoglobuliny A, co wzmacnia barierę śluzówkową.

Rodzaje probiotyków

W żywności stosuje się dwie główne formy mikroorganizmów probiotycznych: formę wegetatywną oraz formę przetrwalnikową. Forma wegetatywna jest bardziej wrażliwa na działanie wysokich temperatur, wilgoci, kwasowości, upływ czasu od chwili produkcji oraz niekorzystne warunki środowiskowe podczas procesu produkcji, w porównaniu do formy przetrwalnikowej.

Spośród bakterii kwasu mlekowego, Lactobacillus i Bifidobacterium są najczęściej stosowanymi bakteriami w żywności probiotycznej. Niestety ich zastosowanie jest ograniczone ze względu na brak odporności na obróbkę cieplną. Z tego względu naukowcy i producenci żywności szukają bakterii opornych na wysoką temperaturę i stres związany z pasażem przez przewód pokarmowy. Obiecującą alternatywą jest Bacillus coagulans, który charakteryzuje się wysoką przeżywalnością i stabilnością, a dodatkowo wykazuje cechy charakterystyczne zarówno dla rodzaju Bacillus, jak i Lactobacillus.

Probiotyk, prebiotyk, a może synbiotyk?

Zanim zagłębimy się w korzyści, warto wyjaśnić kluczowe pojęcia, które często są mylone. Zrozumienie ich współdziałania to klucz do skutecznego dbania o mikrobiom.

1. Probiotykito, jak już wiemy, żywe, dobroczynne mikroorganizmy (głównie bakterie, ale też drożdże). Można je porównać do nowych, pożytecznych mieszkańców wprowadzanych do naszego „jelitowego miasta”. Ich zadaniem jest zasiedlenie jelit, wsparcie istniejącej flory bakteryjnej i wypieranie szkodliwych intruzów. Znajdziemy je w suplementach oraz w fermentowanej żywności, takiej jak jogurty, kefiry, kimchi czy kiszonki.
2. Prebiotyki nie są żywymi organizmami, to grupa składników odżywczych, która stanowi pożywienie dla probiotyków. To swego rodzaju „zapasy żywnościowe” dla Twoich mikroskopijnych mieszkańców. Prebiotyki nie ulegają trawieniu w górnym odcinku przewodu pokarmowego i docierają do jelita grubego w nienaruszonej formie, gdzie są wykorzystywane przez dobroczynne bakterie jako źródło energii, stymulując ich wzrost i aktywność. Głównymi źródłami prebiotyków są m.in. cykoria, czosnek, cebula, por, szparagi, banany i pełne ziarna.
3. Synbiotykito połączenie probiotyku i prebiotyku w jednym preparacie. To strategiczne połączenie, które można porównać do wysłania jednocześnie nowych osadników razem z zapasami jedzenia do jelitowego miasta. Dzięki temu pożyteczne bakterie nie tylko trafiają na miejsce, ale od razu otrzymują wszystko, czego potrzebują, by przeżyć, zakorzenić się i skutecznie się namnażać. Synbiotyki są zaprojektowane tak, by probiotyk i prebiotyk działały synergistycznie, maksymalizując korzyści zdrowotne.

Podsumowując: probiotyki to korzystne bakterie, prebiotyki to ich pokarm, a synbiotyki to bakterie z prebiotykami w jednym, optymalnym pakiecie.

Dlaczego warto stosować suplementy probiotyczne?

Probiotyki należą do kategorii żywności funkcjonalnej, która wraz z prebiotykami staje się coraz bardziej popularna w diecie osób pragnących prowadzić zdrowy tryb życia. Regularne przyjmowanie probiotycznych bakterii może przynieść szereg korzyści dla układu pokarmowego i całego organizmu:

• wzmacnia zdrową mikroflorę jelitową,
• hamuje namnażanie patogenów w przewodzie pokarmowym poprzez zmianę pH,
• zwiększa biodostępność składników odżywczych w diecie,
• wykazuje pozytywny wpływ przy zaburzeniach żołądkowo-jelitowych,
• łagodzi nietolerancje pokarmowe,
• poprawia komfort trawienny,
• pomaga przy zakażeniach dróg moczowych,
• pomaga w utrzymaniu odporności,
• stymuluje miejscową, jak i ogólnoustrojową odpowiedź immunologiczną,
• działa przeciwzapalnie poprzez stymulowanie produkcje cytokin przeciwzapalnych,
• wspiera detoksykację szkodliwych metabolitów,
• wspiera organizm w okresie stresu, zmian diety czy antybiotykoterapii.

Podsumowanie

Probiotyki to znacznie więcej niż tylko wsparcie w dolegliwościach trawiennych. Te starannie wyselekcjonowane mikroorganizmy pełnią rolę strażników naszego wewnętrznego ekosystemu. Od wzmacniania bariery immunologicznej, przez walkę z patogenami, po wsparcie w detoksykacji i łagodzenie stanów zapalnych – ich pozytywny wpływ ma charakter systemowy i przekłada się na kondycję całego organizmu.

Inwestycja w wysokiej jakości probiotyki, a w razie potrzeby także w prebiotyki lub synbiotyki, to zatem inwestycja w długoterminowe zdrowie, równowagę mikrobiomu i dobre samopoczucie na co dzień.

Dbając o swoich „mieszkańców” jelit, dbasz o fundamenty swojego zdrowia.

Bibliografia

1. Joint, F. A. O. WHO working group report on drafting guidelines for the evaluation of probiotics in food. London, Ontario, Canada, 2002, 30.1: 16-22
2. Majeed M., Nagabhushanam K., Mundkur L., et al., Probiotic modulation of gut microbiota by Bacillus coagulans MTCC 5856 in healthy subjects: A randomized, double-blind, placebo-control study. Medicine. 2023; 102(20): 33751
3. Brasileiro C., Moreno M., Santos E., et al., Natural Probiotic Foods and Beverages: Exploring Microbial Composition and Health Benefits. Current Probiotics. 2025; 2: 65-73.
4. Payne J., Bellmer D., Jadeja R., et al., The Potential of Bacillus Species as Probiotics in the Food Industry: A Review. Foods. 2024; 13(15): 2444
5. Davani-Davari D., Negahdaripour M., Karimzadeh I., et al., Prebiotics: Definition, Types, Sources, Mechanisms, and Clinical Applications. Foods. 2019; 8(3): 92
6. Swanson K.S., Gibson G.R., Hutkins R., et al., The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics (ISAPP) consensus statement on the definition and scope of synbiotics. Nature reviews. Gastroenterology & hepatology. 2020;17(11): 687-701
7. Konuray G., Erginkaya Z., Potential Use of Bacillus coagulansin the Food Industry. Foods. 2018; 7(6): 92
8. Chugh B., Kamal-Eldin A., Bioactive compounds produced by probiotics in food products. Current Opinion in Food Science. 2020; 32: 76-82
9. Majeed M, Majeed S., Nagabhushanam K., et al., Evaluation of the stability of Bacillus coagulansMTCC 5856 during processing and storage of functional foods, International Journal of Food Science and Technology. 2016; 51(4): 894-901

Celem wpisów na blogu jest przedstawienie informacji, poglądów, opinii opartych na wynikach prac badawczych i literaturze ogólnodostępnej. Substancji opisywanych na blogu nie należy traktować jako lekarstw lub produktów farmaceutycznych stosowanych w procesie leczenia chorób. Głównym celem wpisów jest propagowanie zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety.

Wszelkie informacje zawarte na blogu objęte są prawami autorskimi majątkowymi. Prawa autorskie przysługują Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Płocku przy ulicy Kostrogaj 9D. Wszelkie kopiowanie całości bądź części informacji zawartych na blogu bez uprzedniej pisemnej zgody Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zabronione.