Podagrycznik pospolity (Aegopodium podagraria), znany również jako kozia stopka, to roślina wieloletnia z rodziny selerowatych, która od wieków jest ceniona nie tylko za swoje walory kulinarne, ale także za liczne właściwości lecznicze.

W medycynie ludowej podagrycznik był znany jako środek na dnę moczanową (podagrę), a także w celu łagodzenia reumatyzmu lub rwy kulszowej. Współczesne badania potwierdzają, że ta roślina może wspomagać zdrowie na wielu płaszczyznach i stanowi ciekawy składnik naturalnych metod terapii.

Dlaczego warto zwrócić uwagę na Aegopodium podagraria?

Podagrycznik jest źródłem wielu cennych substancji należących do grupy flawonoidów, kwasów fenolowych (w tym m.in. pochodnych kwasów hydroksycynamonowych), tokoferoli, garbników, kumaryn, związków poliacetylenowych – falkarinolu i falkarindiolu. Poliacetyleny stanowią charakterystyczną i najważniejszą grupę związków chemicznych obecnych w podagryczniku. Kolejną istotną kategorią biologicznie czynnych związków są olejki eteryczne, które zawierają głównie mono- i seskwiterpeny. Roślina ta jest także ceniona jako źródło witamin (witamina C) oraz składników mineralnych, takich jak żelazo, miedź, mangan, tytan, bor, wapń i potas.

Właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne

Jedną z najważniejszych cech podagrycznika jest jego zdolność do łagodzenia stanów zapalnych. Zawarte w roślinie polifenole są jednymi z głównych związków odpowiedzialnych za właściwości antyoksydacyjne tej rośliny. Wykazano, że wyciągi alkoholowe z podagrycznika są naturalnym źródłem przeciwutleniaczy i wykazują silne właściwości antyoksydacyjne, co pomaga zwalczać wolne rodniki i redukować stres oksydacyjny.

Tradycyjnie podagrycznik stosowano jako środek wspomagający leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów, dny moczanowej oraz innych schorzeń o charakterze zapalnym. Obecnie badania in vitro potwierdzają, że poliacetyleny zawarte w tej roślinie pomagają łagodzić stan zapalny, co jest kluczowe w terapii chorób reumatycznych.

Właściwości przeciwdrobnoustrojowe

Roślinne metabolity wykazują cenne właściwości farmakologiczne, takie jak działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze. Rośliny z rodziny Apiaceae, w tym podagrycznik pospolity, stanowią bogate źródło związków poliacetylenowych i kumaryn, które wykazują właściwości przeciwbakteryjne. Dane literaturowe wskazują, że falkarinol i falkarindiol hamują rozwój drobnoustrojów patogennych dla człowieka, m.in. szczepów Candida albicans, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis, Mycobacterium tuberculosis oraz opornych na izoniazyd szczepów Mycobacterium avium.

Wsparcie układu trawiennego

W medycynie tradycyjnej rośnie zainteresowanie poszukiwaniem nowych środków hepatoprotekcyjnych. Badano możliwość użycia ekstraktu z Aegopodium podagraria na zdrowie wątroby. Otrzymane wyniki sugerują, że taki ekstrakt może być stosowany w celu wspomagania leczenia i zapobiegania chorobom związanym z uszkodzeniem wątroby. Wykazano, że ekstrakt z ziela podagrycznika miał korzystny wpływ na przebieg ostrego toksycznego zapalenia wątroby, wykazując tym samym działanie hepatoprotekcyjne.

Działanie moczopędne i nefroprotekcyjne

Podagrycznik posiada naturalne właściwości moczopędne, co pomaga w usuwaniu nadmiaru wody i toksyn z organizmu. Badania pokazują, że wyciągi z podagrycznika poprawiają funkcję wydalniczą nerek i mogą również chronić je przed uszkodzeniem. Bogaty skład chemiczny tej rośliny wskazuje szeroki zakres jej aktywności farmakologicznej, w tym potencjał nefroprotekcyjny. Rośliny o działaniu nefroprotekcyjnym mogą zmniejszać toksyczność leków, gdy są przyjmowane razem, i mogą pomóc chronić nerki przed szkodliwym działaniem niektórych leków. Ważne jest, aby pamiętać, że rośliny o potencjale nefroprotekcyjnym należy traktować jako środek wspomagający, a nie jako leczenie zastępcze.

Podagrycznik w kuchni i suplementacji

Historia spożywania podagrycznika w Polsce sięga bardzo daleko. Dawniej był używany np. do przygotowywania zup, zwanych potocznie barszcnica, aczkolwiek ze względu na swój wyrazisty smak, jego zwiększone użycie było związane raczej z czasami głodu. W ostatnich latach obserwuje się trend w kierunku rozwoju żywności funkcjonalnej. Jedną z roślin, która znalazła swoje miejsce w tym obszarze, jest właśnie podagrycznik. Używanie tego ziela z formie herbat, naparów oraz suplementów diety, pozwala korzystać z jego właściwości bez konieczności zbierania świeżych ziół.

Dostępne piśmiennictwo potwierdza, że podagrycznik pospolity jest bezpieczny w użyciu. Wynika to z szerokiego marginesu między dawką leczniczą a toksyczną głównego składnika aktywnego tej rośliny – falkarinolu, co umożliwia stosowanie surowca bez obaw o wystąpienie działań niepożądanych.

Wyjątkowo cenne byłoby przeprowadzenie badań klinicznych potwierdzających skuteczność podagrycznika, niestety na ten moment jeszcze takich nie przeprowadzono. Biorąc pod uwagę łatwą dostępność i cenny skład chemiczny, podagrycznik jest rośliną o szerokim zakresie możliwości, dlatego może być cennym źródłem prozdrowotnych związków i warto go dodać do codziennej diety.

Bibliografia

1. Dębia K., Dzięcioł M., Wróblewska A., Janda-Milczarek K., Goutweed (Aegopodium podagraria L.) — An Edible Weed with Health-Promoting Properties. Molecules. 2025; 30(7): 1603
2. Jakubczyk K., Kwiatkowski P., Sienkiewicz M., Janda-Milczarek K., The content of polyphenols in extract from goutweed (Aegopodium podagraria L.) and their antistaphylococcal activity. Postępy Fitoterapii, 2018; 19(1): 3-9
3. Olechnowicz-Stępień W., Lamer-Zarawska E., Rośliny lecznicze stosowane u dzieci. PZWL, Warszawa 1989
4. Kunstman P., Wojcińska M., Popławska P., Podagrycznik pospolity (Aegopodium podagraria L.). Postępy Fitoterapii. 2012; 4: 244-249
5. Tienda-Vázquez M.A., Morreeuw Z.P., Sosa-Hernández J.E., et al., Nephroprotective Plants: A Review on the Use in Pre-Renal and Post-Renal Diseases. Plants (Basel). 2022; 11(6): 818
6. Jakubczyk K., Janda K., Styburski D., Łukomska A., Goutweed (Aegopodium podagraria L.)–Botanical Characteristics and Prohealthy Properties. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej. 2020; 8: 28-35

Celem wpisów na blogu jest przedstawienie informacji, poglądów, opinii opartych na wynikach prac badawczych i literaturze ogólnodostępnej. Substancji opisywanych na blogu nie należy traktować jako lekarstw lub produktów farmaceutycznych stosowanych w procesie leczenia chorób. Głównym celem wpisów jest propagowanie zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety.

Wszelkie informacje zawarte na blogu objęte są prawami autorskimi majątkowymi. Prawa autorskie przysługują Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Płocku przy ulicy Kostrogaj 9D. Wszelkie kopiowanie całości bądź części informacji zawartych na blogu bez uprzedniej pisemnej zgody Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zabronione.