Mniszek lekarski, zwany mleczem czy dmuchawcem pod łacińską nazwą Taraxacum officinale jest znany od czasów starożytnych, ale jego właściwości zostały docenione dopiero w XIII wieku. Gdy mniszek przekwita po zdmuchnięciu puszystej kuli zostaje naga „główka” z wieńcem zeschniętych listków i przypomina ogoloną głowę mnicha, stąd charakterystyczna nazwa rośliny. Mniszek jest rośliną miododajną, a jako ciekawostka warto wiedzieć, że w Bawarii korzeń tej rośliny suszy się i praży, aby zaparzyć z niego kawę. Obecnie jest głównie uprawiany w Bułgarii, Rumuni, na Węgrzech i w Polsce [1, 3, 8].

Substancje zawarte w korzeniu mniszka lekarskiego to [1, 2, 3, 7, 8, 9]:

• inulina
• trójterpeny
• kumaryny
• karotenoidy
• gorzkie związki seskwiterpenowe
• fitosterole
• kwasy tłuszczowe: oleinowy, linolowy, palmitynowy
• minerały (sole potasu)
• witaminy

Działa wspomagająco organizm przy [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8]:

• chorobach wątroby
• obniżaniu poziomu cholesterolu we krwi
• wzdęciach
• przemianie materii
• poprawie trawienia
• chorobach pęcherza moczowego
• niewydolności nerek
• przy nieżycie żołądka z niedokwaśnością
• zapaleniu jelit
• kamicy nerkowej
• kamicy woreczka żółciowego
• zaparciach
• hemoroidach
• egzemie
• czyrakach
• trądziku
• znamionach pigmentowych
• otyłości
• insulinooporności
• cukrzycy

Naukowcy dowiedli, że mniszek lekarski wspomaga wątrobę, może pomóc przy wydzielaniu i przepływie żółci z wątroby i woreczka żółciowego, co pozytywnie wpływa na kamicę woreczka żółciowego. Ponadto mniszek pomaga pobudzić wątrobę do usuwania estrogenu z organizmu, co wspiera przywrócenie równowagi hormonalnej u kobiet przy endometriozie [6].

Mniszek lekarski jest znany i wykorzystywany na całym świecie. W Rosji, Indiach i Chinach był stosowany w tradycyjnej medycynie ludowej jako środek wspomagający pracę wątroby oraz wspomagający pracę trzustki przy cukrzycy typu 2. Jego właściwości są doceniane również w Turcji i Meksyku [8].

Jak pokazują badania naukowe, insulinooporność, która występuje w kilku kluczowych tkankach, takich jak wątroba, mięśnie i tkanka tłuszczowa, jest główną przyczyną hiperglikemii i cechą charakterystyczną patogenezy cukrzycy typu 2. Innym dobrze znanym mechanizmem, który wpływa na homeostazę glukozy, jest stres oksydacyjny, który jest napędzany przez samoutlenianie i glikowanie białek. Proces ten może powodować wzrost produkcji nadtlenku lipidów, co z kolei zmniejsza obronę antyoksydacyjną organizmu, wspierając w ten sposób rozwój dysfunkcji komórek beta. Dysfunkcja komórek beta upośledza wydzielanie insuliny w wyniku działania glukotoksycznego i lipotoksycznego, co negatywnie wpływa na konwersję proinsuliny na insulinę. Badania ekstraktów mniszka wykazały, że może on stymulować uwalnianie insuliny w komórkach β trzustki, co w konsekwencji może pozytywnie wpłynąć na przeciwdziałanie efektowi hiperglikemii [8].

Podsumowując, długa historia mniszka lekarskiego jako ziołowego środka ludowego jest teraz poparta coraz większą ilością badań naukowych i zdobywa wiarygodność i uznanie oparte na silnych dowodach.

Autor:

Mgr Jolanta Gębczak

Dietetyk kliniczny

Źródła:

1. Katarzyna Koźmin „Leksykon zdrowia” Wydawnictwo Park Sp. Z o.o., Bielsko-Biała 2006 rok, str. 552-553
2. Eugeniusz Szmerko, Jan Mazan „ Zioła i zdrowie” Wydawnictwo Ancher, Warszawa 1992 rok, str. 69-70
3. Kuźnicka, M. Dziak „Zioła i ich stosowanie” Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1977 rok, str. 104-106
4. Władysław Walewski „ Towaroznawstwo zielarskie” Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1979, str. 86-87
5. Przegląd Reader’s Digest „Uzdrawiająca moc witamin, minerałów i ziół” Warszawa 2000, str. 116-117
6. Dr James A. Duke „Księga zdrowia. Ziołowa apteka domowa” wyd. publicat, Poznań 2011, str. 41-42, 161, 236, 250, 260, 422-423
7. Mateusz Emanuel Senderski „Zioła w leczeniu dolegliwości i chorób układu trawiennego oraz wątroby i trzustki” Wydawca Mateusz E. Senderski, Podkowa Leśna 2009 rok, str. 188-189
8. Fonyuy E. Wirngo, Max N. Lambert, and Per B. Jeppesen „The Physiological Effects of Dandelion (Taraxacum Officinale) in Type 2 Diabetes” Rev Diabet Stud. 2016 Summer-Fall; 13(2-3): 113–131.
9. Marta González-CastejónFrancesco Visioli Arantxa Rodriguez-Casado „Diverse biological activities of dandelion” Nutrition Reviews, Volume 70, Issue 9, 1 September 2012, str. 534–547

Celem wpisów na blogu jest przedstawienie informacji, poglądów, opinii opartych na wynikach prac badawczych i literaturze ogólnodostępnej. Substancji opisywanych na blogu nie należy traktować jako lekarstw lub produktów farmaceutycznych stosowanych w procesie leczenia chorób. Głównym celem wpisów jest propagowanie zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety.

Wszelkie informacje zawarte na blogu objęte są prawami autorskimi majątkowymi. Prawa autorskie przysługują Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Płocku przy ulicy Kostrogaj 9D. Wszelkie kopiowanie całości bądź części informacji zawartych na blogu bez uprzedniej pisemnej zgody Pharmovit Dystrybucja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zabronione.